Ο Νίκος Δένδιας στον Λίβανο καλεσμένος του Ελληνορθόδοξου ομολόγου του Μισέλ Μενάσα

Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, θα μεταβεί την Τρίτη 8 Απριλίου 2025 στον Λίβανο, όπου θα πραγματοποιήσει επίσημη επίσκεψη, κατόπιν πρόσκλησης του ομολόγου του, Ελληνορθόδοξου (Ρωμιού της Αντιόχειας) Μισέλ Μενάσα (Michel Menassa), με τον οποίο θα έχει διμερείς συνομιλίες.

Στο πλαίσιο της επίσκεψής του ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας θα γίνει δεκτός από τον Προέδρο της Δημοκρατίας του Λιβάνου, Μαρωνίτη (Ρωμαιοκαθολικό) Χριστιανό Στρατηγό Ζοζέφ Αούν (Joseph Aoun) και θα συναντηθεί εν συνεχεία με τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης της χώρας, τον Ελληνορθόδοξο (Ρωμιό της Αντιόχειας) Dr. Tarek Mitri (Ταρέκ Μίτρι).

Ο κ. Δένδιας θα γίνει επίσης δεκτός από την Α.Θ.Μ. Πατριάρχη Αντιοχείας και πάσης Ανατολής κ.κ. Ιωάννη, στην Πατριαρχική Έδρα στο Μπαλαμάντ του Λιβάνου.

Πόσοι είναι οι Ελληνορθόδοξοι στον Λίβανο

Ο Λίβανος αποτελεί μια χώρα της Μέσης Ανατολής με αξιοσημείωτη θρησκευτική πολυμορφία.

Η κατανόηση της δημογραφικής κατανομής των διαφόρων θρησκευτικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των Ελληνορθοδόξων Χριστιανών, είναι ζωτικής σημασίας για την ανάλυση της κοινωνικής και πολιτικής του σύνθεσης.

Ωστόσο, η ακριβής αποτύπωση των θρησκευτικών δημογραφικών στοιχείων στον Λίβανο παρουσιάζει εγγενείς προκλήσεις, κυρίως λόγω της απουσίας επίσημης απογραφής από το 1932.

Αυτή η έλλειψη σύγχρονων, επίσημων δεδομένων σημαίνει ότι όλες οι διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τον πληθυσμό των Ελληνορθοδόξων Χριστιανών βασίζονται σε εκτιμήσεις που προέρχονται από διάφορες πηγές και μεθοδολογίες.

Συνεπώς, η παρούσα δημοσίευση στοχεύει στη σύνθεση των διαθέσιμων δεδομένων από τα παρεχόμενα αποσπάσματα για να εκτιμηθεί ο αριθμός των Ελληνορθοδόξων Χριστιανών στον Λίβανο, λαμβάνοντας υπόψη τις υπάρχουσες αβεβαιότητες και περιορισμούς.

Εκτίμηση του Συνολικού Πληθυσμού του Λιβάνου

Για να εκτιμηθεί ο αριθμός των Ελληνορθοδόξων Χριστιανών, είναι απαραίτητο να προσδιοριστεί ο συνολικός πληθυσμός του Λιβάνου.

Τα παρεχόμενα αποσπάσματα προσφέρουν διάφορες εκτιμήσεις για τον συνολικό πληθυσμό τα πρόσφατα χρόνια.

Σύμφωνα με το Worldometer, ο πληθυσμός του Λιβάνου για το 2024 εκτιμάται σε 5.805.962.

Αξίζει να σημειωθεί μια μικρή ασυνέπεια εντός του αποσπάσματος, όπου αναφέρεται επίσης ένας αριθμός 5.219.044 για το 2024.

Παρόμοια, ο ιστότοπος danso.info αναφέρει τον ίδιο αριθμό με το Worldometer, 5.805.962, για το 2024.

Ωστόσο, το macrotrends.net παρέχει μια σημαντικά χαμηλότερη εκτίμηση για το 2024, η οποία ανέρχεται σε 5.219.044.

Επιπλέον, το datareportal.com αναφέρει έναν πληθυσμό 5,28 εκατομμυρίων τον Ιανουάριο του 2024 , ενώ η Wikipedia δίνει μια εκτίμηση για τον Ιούλιο του 2020 ύψους 5.469.612, συμπεριλαμβανομένων των προσφύγων.

Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτίμησε τον πληθυσμό σε 5.773.493 το 2023.

Η Υ.Α. του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNFPA) παρέχει ποσοστιαία δεδομένα για ηλικιακές ομάδες το 2024, αλλά όχι έναν άμεσο αριθμό για τον συνολικό πληθυσμό.  

Η ποικιλία αυτών των εκτιμήσεων υπογραμμίζει τη δυσκολία ακριβούς προσδιορισμού του πληθυσμού του Λιβάνου.

Οι διαφορές μπορεί να οφείλονται στην συμπερίληψη ή μη των προσφύγων, στις διαφορετικές μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται για τις εκτιμήσεις και στον χρόνο συλλογής των δεδομένων.

Φαίνεται ότι οι εκτιμήσεις που κυμαίνονται μεταξύ 5,7 και 5,8 εκατομμυρίων για το 2023-2024 είναι πιο συχνές μεταξύ των μεγάλων διεθνών πηγών δεδομένων, όπως το Worldometer και η Παγκόσμια Τράπεζα.

Αντίθετα, άλλες πηγές, όπως το Macrotrends και το Datareportal, παρέχουν χαμηλότερες εκτιμήσεις, πιθανώς λόγω διαφορετικών παραγόντων, όπως η πιθανή εστίαση μόνο στους Λιβανέζους πολίτες.

Η εκτίμηση της Wikipedia για το 2020 είναι υψηλότερη και περιλαμβάνει έναν σημαντικό αριθμό προσφύγων, ενώ αναφέρει επίσης έναν αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης για το έτος αυτό, γεγονός που θα μπορούσε να εξηγήσει τις χαμηλότερες εκτιμήσεις για το 2024 σε ορισμένες πηγές.

Ο χριστιανικός πληθυσμός στον Λίβανο: Μια επισκόπηση

Διάφορες πηγές παρέχουν εκτιμήσεις για το ποσοστό του πληθυσμού του Λιβάνου που αυτοπροσδιορίζεται ως χριστιανικό.

Η Statistics Lebanon, μια ανεξάρτητη εταιρεία δημοσκοπήσεων, εκτιμά ότι το 30,7% του πληθυσμού είναι Χριστιανοί.

Αυτή η εκτίμηση υποστηρίζεται έμμεσα από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, καθώς το απόσπασμα αναφέρει έναν συνολικό πληθυσμό 5,3 εκατομμυρίων (μέσα του 2022, συμπεριλαμβανομένων των προσφύγων), και το ποσοστό της Statistics Lebanon θα οδηγούσε σε περίπου 1,6 εκατομμύρια Χριστιανούς, αριθμός που συνάδει με άλλες εκτιμήσεις.

Το CIA World Factbook του 2018 εκτιμά ότι το 33,7% του πληθυσμού είναι Χριστιανοί, ενώ το State.gov το 2019 έδωσε μια εκτίμηση 32,4%.

Ο ιστότοπος embraceme.org εκτιμά ότι υπάρχουν περίπου 2,24 εκατομμύρια Χριστιανοί, που αποτελούν περίπου το 33% του πληθυσμού.

Ωστόσο, εάν ο συνολικός πληθυσμός είναι πιο κοντά στα 5,8 εκατομμύρια, το 33% θα ήταν πιο κοντά στα 1,9 εκατομμύρια.  

Ιστορικά δεδομένα από το monthlymagazine.com (στοιχεία του 2006) δείχνουν ένα πολύ υψηλότερο ποσοστό Χριστιανών (64,5%) με βάση τους εγγεγραμμένους πολίτες εκείνη την εποχή.

Ωστόσο, η ίδια πηγή παρέχει προβλέψεις για το 2081 με ένα πολύ χαμηλότερο ποσοστό Χριστιανών (26,8%), υποδεικνύοντας μια σημαντική μετατόπιση στη δημογραφική ισορροπία με την πάροδο του χρόνου.

Αυτές οι εκτιμήσεις περιλαμβάνουν διάφορα χριστιανικά δόγματα, όπως οι Μαρωνίτες Καθολικοί, οι Ελληνορθόδοξοι, οι Μελχίτες ΕλληνοΚαθολικοί, οι Αρμένιοι Αποστολικοί/Καθολικοί, οι Προτεστάντες και άλλες μειονότητες.

Η ποικιλομορφία εντός της χριστιανικής κοινότητας είναι ένα σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση του συνολικού θρησκευτικού τοπίου του Λιβάνου.  

Εστίαση στους Ελληνορθόδοξους Χριστιανούς

Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τους Ελληνορθόδοξους Χριστιανούς στον Λίβανο, υπάρχουν διάφορες εκτιμήσεις.

Η σελίδα της Wikipedia για τους Λιβανέζους Ελληνορθόδοξους Χριστιανούς αναφέρει ότι πιστεύεται πως αποτελούν περίπου το 8% του συνολικού πληθυσμού.

Το State.gov στην έκθεσή του για το 2022 αναφέρει ότι οι Ελληνορθόδοξοι είναι η δεύτερη μεγαλύτερη χριστιανική ομάδα, αποτελώντας το 25% του χριστιανικού πληθυσμού.

Η σελίδα της Wikipedia για τον Χριστιανισμό στον Λίβανο (στοιχεία του 2018) αναφέρει ότι οι Ελληνορθόδοξοι αποτελούν το 20,3% του χριστιανικού πληθυσμού.

Ωστόσο, τα στοιχεία για τους εγγεγραμμένους ψηφοφόρους του 2024 στο ίδιο απόσπασμα δείχνουν ότι οι Ορθόδοξοι αποτελούν το 8,3% του συνολικού αριθμού των εγγεγραμμένων Χριστιανών ψηφοφόρων.

Ιστορικά στοιχεία από το monthlymagazine.com (δεδομένα του 2006) αναφέρουν ότι οι Ελληνορθόδοξοι αποτελούσαν το 6,8% του συνολικού πληθυσμού, ενώ η απογραφή του 1932 κατέγραψε ένα ποσοστό 12,7%.

Μια ανεπίσημη εκτίμηση από το reddit.com (2013) τοποθετεί τους Ελληνορθόδοξους στο 6,76% του συνολικού πληθυσμού.

Πιο πρόσφατα, η βάση δεδομένων World Religion Database (2020) στο thearda.com αναφέρει ότι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί (που πιθανότατα αναφέρονται κυρίως στους Ελληνορθόδοξους στο λιβανέζικο πλαίσιο) αποτελούν το 5,32% του συνολικού πληθυσμού.

Ανέκδοτες εκτιμήσεις από το reddit.com (πριν από 2 χρόνια) κυμαίνονται, με έναν χρήστη να εκτιμά τους Ορθόδοξους στο 10% του πληθυσμού του Λιβάνου εντός της χώρας (χωρίς τους πρόσφυγες), ενώ άλλος χρήστης υποδηλώνει ένα χαμηλότερο ποσοστό, 10% του χριστιανικού πληθυσμού, που θα αντιστοιχούσε σε περίπου 3% του συνολικού πληθυσμού εάν οι Χριστιανοί αποτελούν το 30%. 

Υπολογισμός του εκτιμώμενου αριθμού Ελληνορθοδόξων Χριστιανών

Χρησιμοποιώντας τις εκτιμήσεις για τον συνολικό πληθυσμό και τα αναφερόμενα ποσοστά των Ελληνορθοδόξων Χριστιανών, μπορούμε να υπολογίσουμε ένα εύρος για τον εκτιμώμενο αριθμό τους.

Χρησιμοποιώντας έναν συνολικό πληθυσμό 5,8 εκατομμυρίων (Worldometer):

Το 8% θα ήταν περίπου 464.000.  

Εάν οι Χριστιανοί είναι 30,7% (Statistics Lebanon) και οι Ελληνορθόδοξοι αποτελούν το 25% των Χριστιανών (State.gov 2022), τότε περίπου 0,307 * 0,25 * 5.800.000 = 445.850.

Εάν οι Χριστιανοί είναι 33,7% (CIA 2018) και οι Ελληνορθόδοξοι αποτελούν το 20,3% των Χριστιανών (Wikipedia 2018), τότε περίπου 0,337 * 0,203 * 5.800.000 = 396.002.

Το 6,8% (monthlymagazine 2006) θα ήταν περίπου 394.400 (αυτά είναι παλαιότερα δεδομένα).

Το 5,32% (thearda.com 2020) θα ήταν περίπου 308.560.

Χρησιμοποιώντας έναν συνολικό πληθυσμό 5,28 εκατομμυρίων (datareportal.com):

Το 8% θα ήταν περίπου 422.400.

Εάν οι Χριστιανοί είναι 30,7%, τότε περίπου 0,307 * 0,25 * 5.280.000 = 405.360.

Εάν οι Χριστιανοί είναι 33,7%, τότε περίπου 0,337 * 0,203 * 5.280.000 = 358.531.

Το 6,8% θα ήταν περίπου 359.040 (παλαιότερα δεδομένα).

Το 5,32% θα ήταν περίπου 280.896.

Αυτοί οι υπολογισμοί δείχνουν ένα εύρος εκτιμώμενων αριθμών Ελληνορθοδόξων Χριστιανών, που κυμαίνονται περίπου από 280.000 έως 464.000, ανάλογα με τη χρησιμοποιούμενη εκτίμηση για τον συνολικό πληθυσμό και το συγκεκριμένο ποσοστό που αναφέρεται.

Η διακύμανση αυτή υπογραμμίζει την αβεβαιότητα και την ανάγκη εξέτασης ενός εύρους τιμών αντί ενός μοναδικού, οριστικού αριθμού.

Ανάλυση πρόσφατων ερευνών και αναφορών

Η ανάλυση πρόσφατων ερευνών και αναφορών σχετικά με τα θρησκευτικά δημογραφικά στοιχεία στον Λίβανο παρέχει περαιτέρω στοιχεία.

Οι εκτιμήσεις της Statistics Lebanon (περίπου 30,7% Χριστιανοί, με τους Μαρωνίτες να αποτελούν τη μεγαλύτερη ομάδα στο 52,5% των Χριστιανών, ακολουθούμενοι από τους Ελληνορθόδοξους στο 25% των Χριστιανών) αναφέρονται σταθερά σε πολλά αποσπάσματα.

Αυτό υποδηλώνει ότι τα δεδομένα της Statistics Lebanon θεωρούνται συχνά ως αξιόπιστη πηγή για τις τρέχουσες δημογραφικές εκτιμήσεις στον Λίβανο, δεδομένης της απουσίας επίσημης απογραφής.  

Η ανάλυση του Pew Research Center του 2022, που αναφέρεται στο απόσπασμα, εκτιμά τον χριστιανικό πληθυσμό στο 43,4%, ποσοστό υψηλότερο από άλλες εκτιμήσεις.

Ωστόσο, το απόσπασμα δεν παρέχει συγκεκριμένη ανάλυση για τους Ελληνορθόδοξους εντός αυτού του αριθμού.

Η υψηλότερη εκτίμηση για τον συνολικό χριστιανικό πληθυσμό υποδηλώνει ότι διαφορετικές μεθοδολογίες μπορεί να οδηγούν σε ποικίλα αποτελέσματα μεταξύ των ερευνητικών οργανισμών.  

Το άρθρο της L’Orient Today συζητά την αναξιοπιστία των εκλογικών καταλόγων για δημογραφικά δεδομένα και αναφέρει μια μελέτη της Statistics Lebanon του 2022 που υποδεικνύει ότι οι Χριστιανοί αποτελούν το 31,7% του πληθυσμού.

Και πάλι, δεν αναφέρεται συγκεκριμένα το ποσοστό των Ελληνορθοδόξων εντός αυτού.

Η ελαφρά διαφορά στο συνολικό ποσοστό των Χριστιανών από την Statistics Lebanon σε διαφορετικές αναφορές υπογραμμίζει τη συνεχή φύση των δημογραφικών εκτιμήσεων.  

Η βάση δεδομένων World Religion Database (2020) στο thearda.com παρέχει μια ευρύτερη κατηγορία «Ορθοδόξων» Χριστιανών στο 5,32% του συνολικού πληθυσμού.

Στο λιβανέζικο πλαίσιο, αυτό πιθανότατα αναφέρεται κυρίως στους Ελληνορθόδοξους, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει και άλλες μικρότερες ορθόδοξες ομάδες.

Αυτή η πιο πρόσφατη εκτίμηση υποδεικνύει μια πιθανή περαιτέρω μείωση του ποσοστού των Ορθοδόξων Χριστιανών.  

Προκλήσεις στη συλλογή δημογραφικών δεδομένων

Υπάρχουν σημαντικοί περιορισμοί και προκλήσεις που σχετίζονται με τον προσδιορισμό ακριβών θρησκευτικών δημογραφικών στοιχείων στον Λίβανο.

Η απουσία πρόσφατης επίσημης απογραφής από το 1932 είναι η κύρια πρόκληση.

Αυτή η έλλειψη βασικών δεδομένων καθιστά αναγκαία την εξάρτηση από εκτιμήσεις, οι οποίες είναι επιρρεπείς σε ανακρίβειες και διακυμάνσεις.

Η πολιτικά ευαίσθητη φύση των θρησκευτικών δημογραφικών στοιχείων στον Λίβανο καθιστά δύσκολη τη διεξαγωγή μιας νέας απογραφής.

Το σύστημα κατανομής εξουσίας βασίζεται στην αντιληπτή θρησκευτική ισορροπία, και οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή στις αντιληπτές αναλογίες των θρησκευτικών ομάδων θα μπορούσε να έχει σημαντικές πολιτικές επιπτώσεις.  

Διαφορετικοί οργανισμοί χρησιμοποιούν διάφορες μεθοδολογίες για τις εκτιμήσεις τους (έρευνες, εκλογικοί κατάλογοι, προβλέψεις), γεγονός που οδηγεί σε πιθανές αποκλίσεις.

Επιπλέον, η συμπερίληψη ή η εξαίρεση του μεγάλου πληθυσμού των προσφύγων (κυρίως Σύρων και Παλαιστινίων) επηρεάζει σημαντικά τα στοιχεία του συνολικού πληθυσμού και ενδεχομένως τα θρησκευτικά δημογραφικά στοιχεία, καθώς οι πρόσφυγες είναι κατά κύριο λόγο Σουνίτες Μουσουλμάνοι.

Ορισμένες εκτιμήσεις ενδέχεται να επικεντρώνονται αποκλειστικά στους Λιβανέζους πολίτες.

Τέλος, η μετανάστευση, ιδιαίτερα μεταξύ των Χριστιανών, περιπλέκει περαιτέρω την ακριβή εκτίμηση.

Οι οικονομικές κρίσεις και η πολιτική αστάθεια έχουν πιθανώς επιταχύνει τη μετανάστευση τα τελευταία χρόνια, παραποιώντας περαιτέρω τα παλαιότερα δημογραφικά δεδομένα.  

Συμπεράσματα: Συνοψίζοντας, η εκτίμηση του αριθμού των Ελληνορθοδόξων Χριστιανών στον Λίβανο είναι μια σύνθετη διαδικασία λόγω της έλλειψης πρόσφατων επίσημων δεδομένων.

Με βάση την ανάλυση των παρεχόμενων αποσπασμάτων, ιδιαίτερα τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις από την Statistics Lebanon (25% του χριστιανικού πληθυσμού) και τις γενικές εκτιμήσεις για τον χριστιανικό πληθυσμό (περίπου 30-34%), ένα εύλογο εκτιμώμενο ποσοστό των Ελληνορθοδόξων Χριστιανών στον συνολικό πληθυσμό είναι πιθανώς μεταξύ 7,5% και 8,5%.

Χρησιμοποιώντας ένα εύρος για τον συνολικό πληθυσμό το 2024 (π.χ., 5,7 έως 5,8 εκατομμύρια), ο αντίστοιχος εκτιμώμενος αριθμός Ελληνορθοδόξων Χριστιανών κυμαίνεται περίπου από 427.500 έως 493.000.

Ωστόσο, είναι ζωτικής σημασίας να επαναληφθεί ότι αυτοί οι αριθμοί είναι εγγενώς αβέβαιοι λόγω της απουσίας πρόσφατης επίσημης απογραφής και της πολιτικά ευαίσθητης φύσης του θέματος.

Η πηγή και η μεθοδολογία οποιωνδήποτε δημογραφικών δεδομένων που σχετίζονται με τον Λίβανο πρέπει να λαμβάνονται πάντα σοβαρά υπόψη.