Αεριτζίδικες συμφωνίες $1,2 τρισ. Τραμπ με Κατάρ – Τα πραγματικά λεφτά είναι πολύ λιγότερα

Ο όρος «αεριτζίδικη συμφωνία» στα ελληνικά αναφέρεται σε μια συμφωνία που είναι υπερβολικά φιλόδοξη, ασαφής ή μη ρεαλιστική, συχνά με σκοπό να εντυπωσιάσει παρά να υλοποιηθεί πλήρως. Στην περίπτωση των συμφωνιών ύψους 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που υπέγραψε ο Ντόναλντ Τραμπ με το Κατάρ, ο χαρακτηρισμός αυτός μοιάζει να ταιριάζει εν μέρει, καθώς τα ανακοινωθέντα ποσά περιλαμβάνουν κυρίως προθέσεις και όχι δεσμευτικές συμβάσεις.

Σε μια επίσκεψη-αστραπή στη Ντόχα, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε μαζί με τον Εμίρη του Κατάρ, Σεΐχη Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ-Θάνι, συμφωνίες που, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, θα αποφέρουν οικονομική ανταλλαγή αξίας τουλάχιστον 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Οι συμφωνίες, που περιλαμβάνουν επενδύσεις άνω των 243,5 δισεκατομμυρίων από αμερικανικές εταιρείες, χαρακτηρίστηκαν ως «ιστορικές» και αναμένεται να δημιουργήσουν χιλιάδες καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας, να ενισχύσουν την αμερικανική βιομηχανία και να ανοίξουν νέες εμπορικές ευκαιρίες για τις δύο χώρες.

«Πρόκειται για πάνω από 200 δισεκατομμύρια, εκ των οποίων 160 για τα αεροσκάφη. Είναι φανταστικό, ένα ρεκόρ», δήλωσε ο Τραμπ, αναφερόμενος στη μεγαλύτερη συμφωνία της επίσκεψης: την παραγγελία 160 αεροσκαφών Boeing 777X και 787 από την Qatar Airways, αξίας 96 δισεκατομμυρίων, με επιλογή για ακόμα 50.

Η συμφωνία, που περιλαμβάνει 400 κινητήρες GE Aerospace, αποτελεί τη μεγαλύτερη στην ιστορία της GE, ενώ δίνει πλεονέκτημα στην Boeing έναντι της Airbus, καθώς τα αεροσκάφη A350 του ανταγωνιστή αντιμετώπισαν προβλήματα συντήρησης στον Κόλπο.

Η επίσκεψη σηματοδότησε την εμβάθυνση της στρατηγικής συμμαχίας μεταξύ Ουάσιγκτον και Ντόχα, με το Κατάρ να επενδύει στη μακροπρόθεσμη συνεργασία με τις ΗΠΑ.

Η Ντόχα, που φιλοξενεί τη μεγαλύτερη αμερικανική στρατιωτική βάση στη Μέση Ανατολή, την Αλ Ουντέιντ, υπέγραψε επίσης δήλωση προθέσεων για ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας, με πιθανές επενδύσεις 38 δισεκατομμυρίων σε αεράμυνα, θαλάσσια ασφάλεια και αγορά αμερικανικών drones MQ-9B.

Το Κατάρ, αξιοποιώντας τον διπλωματικό του ρόλο ως μεσολαβητή σε κρίσεις όπως ο πόλεμος στη Γάζα, οι διαπραγματεύσεις με το Ιράν, το Αφγανιστάν, το Κονγκό και το Τσαντ, ενισχύει τη θέση του ως αξιόπιστου εταίρου των ΗΠΑ.

Η σχέση του με τον Τραμπ, που είχε ψυχρανθεί στην πρώτη του θητεία, φαίνεται να αναθερμαίνεται, με τη Ντόχα να προσφέρει, μεταξύ άλλων, ένα πολυτελές αεροσκάφος 400 εκατομμυρίων δολαρίων για χρήση ως Air Force One, το οποίο στη συνέχεια θα περάσει στην προσωπική χρήση του Τραμπ.

Η κίνηση αυτή προκάλεσε αντιδράσεις για πιθανές ηθικές παραβιάσεις, με τον Τραμπ να απορρίπτει τις ανησυχίες ως «ανόητες» και τον Πρωθυπουργό του Κατάρ, Σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν, να την χαρακτηρίζει κυβερνητική συναλλαγή χωρίς προσωπικά κίνητρα.

«Το Κατάρ είναι πάντα αξιόπιστος εταίρος, που στηρίζει τις ΗΠΑ, γιατί πιστεύουμε σε μια αμοιβαία επωφελή φιλία», δήλωσε στο CNN.

Η αυτοκινητοπομπή του Τραμπ, με επικεφαλής δύο Tesla Cybertrucks βαμμένα στο κόκκινο των δυνάμεων ασφαλείας του Κατάρ, υπογράμμισε τη σύνδεση του Έλον Μασκ με την εκστρατεία του Τραμπ, καθώς ο δισεκατομμυριούχος υπήρξε βασικός χρηματοδότης του.

Η επίσκεψη, αν και σύντομη, έστειλε ισχυρό μήνυμα: το Κατάρ επενδύει όχι μόνο στην οικονομία των ΗΠΑ, αλλά και στην πολιτική κληρονομιά του Τραμπ ως «αρχιτέκτονα ευημερίας», ενώ παράλληλα εδραιώνει τη δική του θέση στο διεθνές διπλωματικό σκηνικό.

Υποσχετικές συμφωνίες Τραμπ-Κατάρ: Τι μπορούμε να περιμένουμε;

Οι πρόσφατες συμφωνίες ύψους 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που υπέγραψε ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ με το Κατάρ στη Ντόχα προκάλεσαν ενθουσιασμό, αλλά η ιστορία δείχνει ότι τέτοιες φιλόδοξες δεσμεύσεις σπάνια υλοποιούνται στο σύνολό τους.

Το 2017, ο Τραμπ είχε ανακοινώσει συμφωνίες 400 δισεκατομμυρίων με τη Σαουδική Αραβία, με έμφαση σε αμυντικές πωλήσεις 110 δισεκατομμυρίων.

Τελικά, μόνο περίπου 100 δισεκατομμύρια, δηλαδή το 25%, έγιναν πραγματικότητα, με τις πωλήσεις όπλων να φτάνουν τα 26 δισεκατομμύρια έως το 2020.

Για το Κατάρ, η εικόνα είναι ανάμεικτη. Η παραγγελία 160 αεροσκαφών Boeing, αξίας 96 δισεκατομμυρίων, θεωρείται σχετικά σίγουρη, με εκτιμήσεις ότι το 80-90% (77-86 δισεκατομμύρια) θα υλοποιηθεί έως το 2030.

Οι αμυντικές επενδύσεις 38 δισεκατομμυρίων, που περιλαμβάνουν drones και ενίσχυση της βάσης Αλ Ουντέιντ, πιθανότατα θα φτάσουν το 50-60% (19-23 δισεκατομμύρια), καθώς τέτοιες συμφωνίες συχνά περιορίζονται από γραφειοκρατία ή γεωπολιτικές εξελίξεις.

Το υπόλοιπο ποσό, που αφορά γενικές επενδύσεις, είναι πιο αβέβαιο, με εκτιμήσεις ότι μόνο το 10-20% (106-213 δισεκατομμύρια) θα πραγματοποιηθεί έως το 2035.

Συνολικά, από το 1,2 τρισεκατομμύρια, προβλέπεται ότι 200-320 δισεκατομμύρια (17-27%) θα γίνουν πράξη την επόμενη δεκαετία.

Παρά το εντυπωσιακό ύψος των ανακοινώσεων, η υλοποίηση εξαρτάται από παράγοντες όπως η παγκόσμια οικονομία, οι τιμές του πετρελαίου και η σταθερότητα στις διμερείς σχέσεις.

Το Κατάρ, ως έμπειρος διπλωματικός παίκτης, φαίνεται να επενδύει όχι μόνο σε οικονομικές συμφωνίες, αλλά και στην εδραίωση της στρατηγικής του συμμαχίας με τις ΗΠΑ, με τον Τραμπ να επωφελείται πολιτικά από την εικόνα του «διαπραγματευτή ευημερίας».