Το Παρασκήνιο της Συμφωνίας για τη Γάζα: Η καθοριστική παρέμβαση Γουίτκοφ-Κούσνερ

Η πολυαναμενόμενη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, η οποία είχε περιέλθει σε αδιέξοδο, βρήκε τη λύση της μετά την άμεση και πιεστική παρέμβαση των Αμερικανών απεσταλμένων, Στιβ Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ.

Σύμφωνα με πηγές κοντά στις διπλωματικές προσπάθειες και αξιωματούχους της κυβέρνησης, οι συνομιλίες, που ξεκίνησαν την προηγούμενη Δευτέρα, παρουσίαζαν «εξαιρετικά αργή πρόοδο» και «καμία διάθεση για υποχώρηση σε βασικά ζητήματα».

Τα επίμαχα σημεία περιλάμβαναν:

◾Τη θέση αποχώρησης των ισραηλινών στρατευμάτων.

◾Τις λεπτομέρειες για την απελευθέρωση των ομήρων και την ανταλλαγή κρατουμένων.

◾Τους όρους εισόδου της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας.

◾Τον κατάλογο των Παλαιστίνιων κρατουμένων που θα απελευθερωθούν από το Ισραήλ.

Η στρατηγική της «επιθετικής πίεσης»

Η κρίσιμη στιγμή επήλθε την Τετάρτη με την άφιξη του Γουίτκοφ και του Κούσνερ στην Αίγυπτο, συνοδευόμενων από τον πρωθυπουργό του Κατάρ, Αλ Θάνι.

Οι Αμερικανοί διαπραγματευτές παρουσίασαν ένα πακέτο όρων και άσκησαν άμεση και έντονη πίεση και στις δύο πλευρές για την άμεση αποδοχή τους.

Η ταχύτητα με την οποία «ξεκλείδωσε» η συμφωνία υποδηλώνει την κλιμακούμενη πίεση που ασκήθηκε από την κυβέρνηση Τραμπ, υιοθετώντας μια πιο επιθετική διπλωματική τακτική.

Η αλλαγή αυτή είχε προαναγγελθεί από την πρόσφατη συνάντηση του Προέδρου Τραμπ με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, όπου ο Ισραηλινός πρωθυπουργός παροτρύνθηκε να ζητήσει συγγνώμη από το Κατάρ για το χτύπημα εναντίον διαπραγματευτών της Χαμάς.

Ένας από τους καθοριστικούς όρους που έθεσε η αμερικανική πλευρά ήταν η απαίτηση για την έναρξη της αποχώρησης των ισραηλινών στρατευμάτων πριν από οποιαδήποτε απελευθέρωση ομήρων -μία αμοιβαία υποχώρηση που συνέβαλε καθοριστικά στην οριστικοποίηση της συμφωνίας τα ξημερώματα της Πέμπτης.

Εφαρμογή και διπλωματική κινητικότητα

Παρότι οι Γουίτκοφ και Κούσνερ έπαιξαν τον καταλυτικό ρόλο, η επιρροή αξιωματούχων από την Αίγυπτο και την Τουρκία στη Χαμάς αποδείχθηκε επίσης κρίσιμη για την υπέρβαση των τελευταίων εμποδίων.

◾Οι όροι που συμφωνήθηκαν προβλέπουν:

◾Την απελευθέρωση των τελευταίων Ισραηλινών ομήρων (20 ζωντανών και των σορών 28 νεκρών).

◾Την απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστίνιων κρατουμένων.

◾Την αρχική αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων εντός 24 ωρών από την έγκριση της συμφωνίας.

◾Τη σημαντική αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα.

Για τη διασφάλιση της εφαρμογής, οι Κούσνερ και Γουίτκοφ μετέβησαν από το Σαρμ Ελ Σέιχ στο Κάιρο για ενημέρωση του Προέδρου Άμπντελ Φατάχ Αλ Σίσι και εν συνεχεία στην Ιερουσαλήμ, όπου συνάντησαν το ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο, το οποίο και ενέκρινε τη συμφωνία.

Ο επόμενος διπλωματικός ορίζοντας

Η πλήρης εφαρμογή της συμφωνίας θα αποτελέσει ένα σημαντικό ορόσημο στον διετή πόλεμο, ανοίγοντας νέες δυνατότητες για πολιτική και διπλωματική κινητικότητα στην περιοχή.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αναμένεται να επισκεφθεί το Ισραήλ τη Δευτέρα 13/10, όπου προβλέπεται να απευθύνει ομιλία στην Κνεσέτ και να συναντηθεί με οικογένειες ομήρων, ενισχύοντας τη σημασία της συγκυρίας.

Ταυτόχρονα, περίπου 200 Αμερικανοί στρατιώτες αναπτύσσονται στο Ισραήλ για τη συγκρότηση κοινής ομάδας εργασίας για την παρακολούθηση της εκεχειρίας και τον συντονισμό της υποστήριξης.

Στην αποστολή αυτή αναμένεται να συμμετάσχουν και στρατιωτικοί από την Αίγυπτο, το Κατάρ, την Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων:

Αραβικά κράτη δεσμεύτηκαν προς το Ισραήλ για την υποστήριξη της απενεργοποίησης του οπλισμού της Χαμάς.

Οι ΗΠΑ εγγυήθηκαν προς τη Χαμάς ότι το Ισραήλ δεν θα επανεκκινήσει τον πόλεμο, υπό τον όρο της πλήρους απελευθέρωσης των ομήρων.

Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης, οι ΗΠΑ σκοπεύουν να προχωρήσουν σε διαπραγματεύσεις για τα πιο δύσκολα ζητήματα: τον αφοπλισμό της Χαμάς, τη δημιουργία μιας τεχνοκρατικής κυβέρνησης στη Γάζα, και την πλήρη αποχώρηση του ισραηλινού στρατού.

Η ομάδα της CENTCOM σχεδιάζει να συνεργαστεί με τις IDF για τη συγκρότηση μιας διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης, με στόχο την αντικατάσταση του ρόλου των IDF σε τμήματα της Γάζας.

Παρά την αρχική επιτυχία, ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι παραμένουν επιφυλακτικοί, τονίζοντας ότι «υπάρχουν ακόμη πολλοί τρόποι, με τους οποίους αυτό μπορεί να πάει στραβά».

Ωστόσο, η συγκυρία της επίσκεψης Τραμπ, που συμπίπτει με την επέτειο των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου (σύμφωνα με το εβραϊκό ημερολόγιο), θεωρείται εξαιρετικά σημαντική για την ισραηλινή ψυχολογία.