Σεθ Φράντζμαν: Πώς θα επηρεαστούν οι υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ SDF από την έκκληση του ηγέτη του PKK για αφοπλισμό

Του Σεθ Φράντζμαν*

Διαβάστε την πηγή στην Jerusalem Post: What does call for disarmament of Kurdish militants in Turkey mean for Middle East? – analysis – The big question now is whether the PKK will actually heed this call by Ocalan and if PKK affiliates will agree.

Στις 27 Φεβρουαρίου, ο ηγέτης του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK) Αμπντουλάχ Οτσαλάν κάλεσε την οργάνωση να αφοπλιστεί και να τερματίσει τη σύγκρουσή της με την Τουρκία, σύμφωνα με ένα μήνυμα που δημοσίευσε από τη φυλακή.

«Συγκαλέστε το συνέδριό σας και πάρτε μια απόφαση.

»Όλες οι ομάδες πρέπει να καταθέσουν τα όπλα τους και το PKK πρέπει να διαλυθεί», έγραψε ο Οτσαλάν.

Η έκκληση έχει απήχηση σε όλη την Τουρκία και μπορεί να επηρεάσει οργανώσεις που συνδέονται με το PKK στο Ιράν, το Ιράκ και τη Συρία, εκτός από το ίδιο το PKK.

Μια βασική περιοχή όπου η δήλωση του Οτσαλάν θα παρακολουθηθεί στενά είναι η ανατολική Συρία.

Σε δήλωσή του στο CNN, ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Μπράιαν Χιουζ, δήλωσε ότι καλωσορίζει την εξέλιξη και πρόσθεσε ότι «ελπίζουμε ότι θα βοηθήσει να κατευνάσει τους Τούρκους συμμάχους μας σχετικά με τους εταίρους των ΗΠΑ για την καταπολέμηση του ISIS στη βορειοανατολική Συρία.

»Πιστεύουμε ότι θα βοηθήσει να φέρει την ειρήνη σε αυτή την ταραγμένη περιοχή».

Η βορειοανατολική Συρία βρίσκεται στο επίκεντρο λόγω των δεσμών μεταξύ του PKK και των Μονάδων Λαϊκής Άμυνας (YPG), ενός παραρτήματος του PKK.

Οι YPG αποτελούν ένα σημαντικό μέρος των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) και η Τουρκία έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες αεροπορικές επιδρομές εναντίον των SDF τα τελευταία χρόνια, ενώ υποστηρίζει άλλες συριακές οργανώσεις σε συγκρούσεις με τις SDF.

Η Άγκυρα ξεκίνησε επίσης στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των SDF το 2019 και των YPG κοντά στο Αφρίν το 2018.

Ενώ ο ηγέτης των SDF, Μαζλούμ Άμπντι, καλωσόρισε τη δήλωση του Οτσαλάν για το PKK, δήλωσε επίσης ότι δεν αφορά τις SDF, παρά τους δεσμούς του YPG με το PKK.

Καθώς η δήλωση του Οτσαλάν διαχέεται στην περιοχή, φυσικά εγείρει ερωτήματα σχετικά με το πώς μπορεί να επηρεάσει τις SDF στη Συρία.

Οι SDF έχουν εκτιμώμενους 70.000 μαχητές και έχουν αυξήσει τις δυνατότητές τους μέσω στενής συνεργασίας με την Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ (CENTCOM) κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Inherent Resolve εναντίον του Ισλαμικού Κράτους (ISIS).

Το Ισλαμικό Κράτος ηττήθηκε σε μεγάλο βαθμό το 2019 και οι SDF συνεχίζουν να ελέγχουν ένα μεγάλο μέρος της ανατολικής Συρίας, όπου μάχονται με πυρήνες του Ισλαμικού Κράτους όταν εμφανίζονται και κρατούν χιλιάδες κρατούμενους της τζιχαντιστικής οργάνωσης.

Με την πτώση του καθεστώτος Μπασάρ αλ Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024, οι SDF μπορεί να είναι η πιο συνεκτική και μεγαλύτερη διακριτή ένοπλη δύναμη στη Συρία.

Η νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό προσπαθεί να οργανώσει τις εθνικές δυνάμεις ασφαλείας της με βάση τον κορμό των μαχητών [τζιχαντιστών] Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ, οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν κυρίως στο Ιντλίμπ.

Η Δαμασκός αντιμετωπίζει πολλά εμπόδια στην εξασφάλιση της δυτικής Συρίας λόγω πολυάριθμων συγκρούσεων με τοπικές οργανώσεις, καθώς και πρόσφατων ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών.

Το πιο σημαντικό ερώτημα είναι αν η Άγκυρα θα αποδεχτεί τον ισχυρισμό του Άμπντι ότι η δήλωση του Οτσαλάν δεν έχει καμία σχέση με τις SDF, ή αν θα προκαλέσει την Άγκυρα να συνεχίσει ή να αυξήσει τις επιχειρήσεις στη Συρία.

Η Τουρκία παρακολουθεί πώς ανταποκρίνονται οι ΗΠΑ.

Η τουρκική εφημερίδα Daily Sabah σημείωσε στις 28 Φεβρουαρίου ότι ένας εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ δήλωσε:

«Έχουμε δει τις αναφορές για τη δήλωση του Αμπντουλάχ Οτσαλάν.

»Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν το PKK μια Ξένη Τρομοκρατική Οργάνωση, οπότε οποιαδήποτε κίνηση για κατάθεση όπλων και άρση αυτής της απειλής είναι ένα ευπρόσδεκτο βήμα».

Ο Εφκάν Αλά, αναπληρωτής πρόεδρος του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) της Τουρκίας, δήλωσε:

«Η ουσία της έκκλησης είναι ο αφοπλισμός και η διάλυση της τρομοκρατικής οργάνωσης.

»Θα εξετάσουμε το αποτέλεσμα. Φυσικά, θα εξετάσουμε αν θα επιτευχθεί αυτό το αποτέλεσμα».

Ο Αλά τόνισε ότι η Άγκυρα δεν θα επιβραδύνει τον αγώνα της κατά της τρομοκρατίας.

Εάν το PKK και οι συνεργάτες του αρχίσουν να αφοπλίζονται, θα αλλάξει η Άγκυρα την πολιτική της στη Συρία;

Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία έχει καταστήσει σαφές ότι θεωρεί τις SDF ως ηγούμενες από το YPG και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κάλεσε το YPG να διαλυθεί στα μέσα Ιανουαρίου.

Έτσι, φαίνεται απίθανο η Τουρκία να αλλάξει ξαφνικά τον τρόπο με τον οποίο βλέπει τις YPG.

Οι SDF θα πρέπει πιθανώς να πείσουν την Άγκυρα ότι διακόπτουν οριστικά τους δεσμούς τους με τις YPG και, ως εκ τούτου, με το PKK.

Οι SDF αντιμετωπίζουν επίσης οξείες προκλήσεις εάν οι ΗΠΑ αποσυρθούν από την ανατολική Συρία.

Μια πρόσφατη έκθεση του Πρακτορείου North Press, το οποίο παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην ανατολική Συρία, σημείωσε ότι μια αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συρία ήταν «αβέβαιη εν μέσω περιφερειακής αβεβαιότητας».

Οι SDF έχουν επίγνωση αυτής της πιθανής αλλαγής πολιτικής στην Ουάσιγκτον τουλάχιστον από το 2018.

Η κύρια διαφορά σήμερα είναι ότι οι SDF δεν θα διαπραγματεύονται πλέον με το υποστηριζόμενο από τη Ρωσία και το Ιράν καθεστώς Άσαντ, αλλά με τη νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό, η οποία είναι πολύ πιο κοντά στην Τουρκία.

Τον Ιανουάριο, ένας διοικητής των Μονάδων Προστασίας Γυναικών (YPJ), μέρος των YPG, δήλωσε ότι οι μονάδες της θα μπορούσαν να ενταχθούν σε έναν νέο συριακό στρατό εάν η Δαμασκός «αγκαλιάσει την πολυμορφία και είναι δημοκρατική».

Άλλες οργανώσεις που συνδέονται με το PKK έχουν κάνει παρόμοιες δηλώσεις στη Συρία.

Ταυτόχρονα, κουρδικά κόμματα στη χώρα έχουν εκφράσει ανησυχία για τη μη συμπερίληψή τους σε πρόσφατο εθνικό διάλογο που φιλοξενήθηκε από τη νέα συριακή κυβέρνηση στις 25 Φεβρουαρίου.

Φαίνεται ότι η δήλωση του Οτσαλάν έχει δημιουργήσει ένα αδιέξοδο για τις SDF, δεδομένης της ηγεσίας της οργάνωσης από τις YPG.

Ενώ οι SDF έχουν καλωσορίσει τη δήλωση, θα παραδεχτούν και θα εδραιώσουν την άμεση σχέση τους με το PKK και θα παραδώσουν ουσιαστικά την ανατολική Συρία και μια δεκαετία κερδών που έγιναν εναντίον του Ισλαμικού Κράτους εάν αφοπλιστούν.

Εάν οι SDF δεν αφοπλιστούν, η συνέχισή τους ως ένοπλη οργάνωση μπορεί να δώσει στην Άγκυρα δικαιολογία να συνεχίσει τις επιθέσεις εναντίον τους και να διατηρήσει τις τουρκικές δυνάμεις στη Συρία.

Η εξέλιξη μπορεί επίσης να παρουσιάσει μια ευκαιρία για τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ να βοηθήσει στην αποδέσμευση των SDF από τις YPG ή να παροτρύνει τις SDF να αποχωρήσουν επίσημα από το PKK για να κατευνάσουν τις ανησυχίες της Άγκυρας.

Εάν η Τουρκία συνεχίσει να επικεντρώνεται στην ήττα των SDF, θα δυσκολέψει τις SDF να εμπλακούν και να συνεργαστούν με τη νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό.

Αντίθετα, η αποχώρηση της Άγκυρας από τη Συρία θα μπορούσε να μετατοπίσει την προσοχή στον ρόλο των ΗΠΑ στην ανατολική Συρία και να ασκήσει πίεση στις ΗΠΑ να συζητήσουν το μέλλον των SDF με τη Δαμασκό.

Η νέα συριακή κυβέρνηση μπορεί να δυσκολευτεί να εδραιώσει τον έλεγχό της στην ανατολική Συρία προς το παρόν και να προτιμήσει να παραμείνουν οι ικανές και καλά εκπαιδευμένες SDF στην περιοχή προς το παρόν.

Εάν ναι, θα ήταν επίσης προς το συμφέρον της Δαμασκού να ενθαρρύνει έναν σαφή διαχωρισμό μεταξύ των SDF και του PKK.

*Γράφοντας από το Ισραήλ, ο Σεθ Τζ. Φραντζμαν είναι βοηθός ερευνητής στο FDD και συνεργάτης του Long War Journal του FDD. Είναι ο ανώτερος ανταποκριτής και αναλυτής της Μέσης Ανατολής στην Jerusalem Post και συγγραφέας του The October 7 War: Israel’s Battle for Security in Gaza (2024).

Τι σημαίνει η έκκληση για αφοπλισμό των Κούρδων μαχητών στην Τουρκία για τη Μέση Ανατολή; – Ανάλυση

Το μεγάλο ερώτημα τώρα είναι αν το PKK θα ανταποκριθεί πράγματι σε αυτή την έκκληση του Οτσαλάν και αν οι θυγατρικές οργανώσεις του θα συμφωνήσουν.

Ο φυλακισμένος ηγέτης του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), Αμπντουλάχ Οτσαλάν, κάλεσε την Πέμπτη 27/02 τα μέλη της οργάνωσής του να καταθέσουν τα όπλα.

Αυτό έρχεται σε συνέχεια μιας άλλης δήλωσής του, με την οποία καλεί σε εκεχειρία με την Τουρκία και δείχνει τον δρόμο για τη διάλυση του PKK.

Αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει την ευρύτερη περιοχή.

Το PKK δεν δραστηριοποιείται μόνο στην Τουρκία· θυγατρικές του οργανώσεις και μέλη του υπάρχουν στη Συρία, το Ιράκ και το Ιράν.

Ο πόλεμός του με την Άγκυρα είχε σημαντικές επιπτώσεις τόσο στην Τουρκία όσο και στην περιοχή.

Η Τουρκία έχει δημιουργήσει στρατιωτικές βάσεις στο βόρειο Ιράκ εδώ και δεκαετίες, ισχυριζόμενη ότι μάχεται το PKK.

Αυτό έχει πλήξει τους Κούρδους που ζουν στο βόρειο Ιράκ και θέτει προκλήσεις για την αυτόνομη κουρδική περιοχή του Ιράκ.

Στη Συρία, η Τουρκία εισέβαλε στην κουρδική περιοχή του Αφρίν το 2018, ισχυριζόμενη ότι πολεμά το PKK.

Η Άγκυρα κατηγορεί επίσης τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, ότι αποτελούν μέρος του PKK.

Αυτό περιπλέκει τις αμερικανικές προσπάθειες κατά του ISIS και έχει οδηγήσει την Άγκυρα να βομβαρδίσει πολλές περιοχές στην ανατολική Συρία.

Η Τουρκία έχει επίσης επιχειρήσει σε άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, αναζητώντας άτομα που θεωρεί ότι σχετίζονται με το PKK.

Η Άγκυρα υποστηρίζει ότι διεξάγει έναν παγκόσμιο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας ενάντια σε μια οργάνωση που θεωρεί υπαρξιακή απειλή.

Αυτό κορυφώθηκε το 2015, όταν μια προηγούμενη εκεχειρία με το PKK κατέρρευσε, οδηγώντας σε συγκρούσεις σε όλη την ανατολική Τουρκία.

Η Τουρκία συχνά ισχυρίζεται ότι έως και 40.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο με το PKK.

Πολλοί από αυτούς είναι Κούρδοι, και αυτό έχει ρίξει βαριά σκιά στην πολιτική ζωή της χώρας.

Η Άγκυρα κατηγορεί συχνά τοπικούς πολιτικούς για σχέσεις με την τρομοκρατία, υποστηρίζοντας ότι συνδέονται με κόμματα που έχουν δεσμούς με το PKK.

Αυτό έχει επηρεάσει τις κουρδικές κοινότητες και την πολιτική εκπροσώπησή τους.

Το ερώτημα τώρα είναι αν η αντάρτικη οργάνωση θα ανταποκριθεί πράγματι στην έκκληση του Οτσαλάν.

Εξίσου αβέβαιο είναι αν οι θυγατρικές του PKK θα συμφωνήσουν ή θα δημιουργήσουν νέες οργανώσεις.

Ένα άλλο ζήτημα είναι αν η Άγκυρα θα ανταποκριθεί σε αυτή την πρωτοβουλία με κινήσεις ειρήνης ή αν θα κλιμακώσει τη στρατιωτική της εκστρατεία.

Επιπτώσεις στη Συρία

Ένα σημαντικό ερώτημα αφορά τη Συρία. Οι SDF δηλώνουν ότι αυτή η έκκληση δεν τους αφορά.

Η Άγκυρα μπορεί να κατηγορήσει τις SDF ότι αποτελούν νέα απειλή και να αυξήσει τις επιθέσεις της ή να διαχωρίσει τα πράγματα και να συνειδητοποιήσει τελικά ότι οι SDF δεν είναι «τρομοκρατική» ομάδα, όπως τις χαρακτηρίζει.

Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει είτε σε μια συμφωνία στη Συρία είτε στη συνεργασία των SDF με τη νέα κυβέρνηση της Δαμασκού.

Θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει αλλαγές στην πολιτική των ΗΠΑ στη Συρία.

Πολλά είναι αβέβαια. Ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γκίντεον Σαάρ έχει συχνά στηρίξει τους Κούρδους στη Συρία, και αυτή θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία για να κάνει περισσότερα.

Επιπλέον, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αλλαγές στο βόρειο Ιράκ και σε περιοχές όπως το Σιντζάρ, όπου ζει η μειονότητα των Γιαζίντι.

Η Άγκυρα έχει πραγματοποιήσει επιθέσεις στην περιοχή αυτή στο παρελθόν, υποστηρίζοντας ότι ομάδες των Γιαζίντι συνδέονται με το PKK.

Η αλλαγή πολιτικής μπορεί επίσης να επηρεάσει τα Καντίλ, την ορεινή περιοχή στο βόρειο Ιράκ όπου δρα το PKK.

Επιπλέον, θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις σε οργανώσεις όπως το Κουρδικό Κόμμα Ελεύθερης Ζωής (PJAK) στο Ιράν, το οποίο θεωρείται κοντά στο PKK.

Ενώ η περιοχή θα μπορούσε να αλλάξει αν οι εμπλεκόμενοι παράγοντες αδράξουν την ευκαιρία, υπάρχει επίσης η πιθανότητα να παραμείνει αμετάβλητη.