Σπάνιες γαίες, συνήθεις ιμπεριαλισμοί – ΗΠΑ-Ουκρανία: Στρατηγική συμφωνία για σπάνιες γαίες και ορυκτό πλούτο

Η συμφωνία μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ουκρανίας για την πρόσβαση σε ορυκτούς πόρους και σπάνιες γαίες, που υπογράφηκε στις 30 Απριλίου 2025 στην Ουάσιγκτον, αποτελεί μια στρατηγική σύμπραξη με σημαντικές γεωπολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις.

Η συμφωνία αυτή παρέχει στις ΗΠΑ προνομιακή πρόσβαση σε ουκρανικά κοιτάσματα σπάνιων γαιών και άλλων φυσικών πόρων, ενώ παράλληλα δημιουργεί ένα κοινό Επενδυτικό Ταμείο Ανασυγκρότησης για την οικονομική ανάκαμψη της Ουκρανίας μετά τον πόλεμο.​

Κύρια σημεία της συμφωνίας

Προνομιακή πρόσβαση σε ορυκτούς πόρους: Οι ΗΠΑ εξασφαλίζουν προνομιακή πρόσβαση σε νέα ουκρανικά κοιτάσματα σπάνιων γαιών και άλλων φυσικών πόρων, όπως πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Δημιουργία επενδυτικού ταμείου ανασυγκρότησης: Η συμφωνία προβλέπει τη δημιουργία ενός κοινού ταμείου για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας, χρηματοδοτούμενου από άμεσες επενδύσεις, μελλοντική αμερικανική βοήθεια και έσοδα από νέες άδειες εκμετάλλευσης ορυκτών.

Διατήρηση κυριαρχίας της Ουκρανίας: Η Ουκρανία διατηρεί τον έλεγχο των φυσικών της πόρων, με τη συμφωνία να επιτρέπει στο Κίεβο να καθορίζει τι και πού θα εξορύσσεται. ​
Reuters

Απουσία στρατιωτικών εγγυήσεων: Η συμφωνία δεν περιλαμβάνει ρητές στρατιωτικές εγγυήσεις από τις ΗΠΑ, γεγονός που έχει προκαλέσει ανησυχίες στην ουκρανική πλευρά. ​

Γεωπολιτικές προεκτάσεις

Η συμφωνία εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της προσπάθειας των ΗΠΑ να μειώσουν την εξάρτησή τους από την Κίνα στον τομέα των σπάνιων γαιών, οι οποίες είναι κρίσιμες για την τεχνολογία και την άμυνα.

Η Ουκρανία, με τα πλούσια κοιτάσματά της, προσφέρει μια εναλλακτική πηγή για αυτές τις στρατηγικής σημασίας πρώτες ύλες. ​

Παράλληλα, η συμφωνία λειτουργεί ως μήνυμα προς τη Ρωσία, υποδηλώνοντας τη δέσμευση των ΗΠΑ στην υποστήριξη της Ουκρανίας και την αποτροπή περαιτέρω ρωσικής επιρροής στην περιοχή. ​

Αντιδράσεις και προβληματισμοί

Η απουσία στρατιωτικών εγγυήσεων στη συμφωνία έχει προκαλέσει ανησυχίες στην Ουκρανία, με ορισμένους αξιωματούχους να εκφράζουν την ανάγκη για πιο σαφή δέσμευση από τις ΗΠΑ όσον αφορά την ασφάλεια της χώρας.

Επιπλέον, υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσο η συμφωνία εξυπηρετεί τα ουκρανικά συμφέροντα, δεδομένου ότι παρέχει σημαντικά οφέλη στις ΗΠΑ χωρίς αντίστοιχες δεσμεύσεις σε θέματα ασφάλειας.

Ορισμένοι επικριτές υποστηρίζουν ότι η Ουκρανία ενδέχεται να παραχωρεί υπερβολικά δικαιώματα στους φυσικούς της πόρους χωρίς επαρκή ανταλλάγματα.​

Η νέα συμμαχία της Γεωοικονομίας: ΗΠΑ–Ουκρανία και το μέτωπο των σπάνιων γαιών

Συνοψίζοντας, η συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας για τους ορυκτούς πόρους και τις σπάνιες γαίες αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη με ευρείες γεωπολιτικές και οικονομικές συνέπειες.

Ενώ προσφέρει ευκαιρίες για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας και τη μείωση της εξάρτησης των ΗΠΑ από την Κίνα, εγείρει επίσης ερωτήματα σχετικά με την ισορροπία των συμφερόντων και την απουσία σαφών στρατιωτικών εγγυήσεων.

Η επιτυχία της συμφωνίας θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των δύο χωρών να διαχειριστούν αυτές τις προκλήσεις και να διασφαλίσουν μια αμοιβαία επωφελή συνεργασία.