«Να πυροβολείς όταν διακρίνεις το ασπράδι από τα μάτια του εχθρού»

«Να πυροβολείς όταν διακρίνεις το ασπράδι από τα μάτια του εχθρού»: Μια στρατηγική αρχή με ιστορική και διαχρονική αξία.

Στους αιώνες της πολεμικής τέχνης, ορισμένες φράσεις αποκρυσταλλώνουν όχι μόνο στρατιωτικές τεχνικές, αλλά και ολόκληρες φιλοσοφίες ζωής και ηγεσίας.

Μία από αυτές είναι και η επιταγή: «Να πυροβολείς όταν διακρίνεις το ασπράδι από τα μάτια του εχθρού».

Πέραν της κυριολεκτικής της διάστασης στο πεδίο της μάχης, η ρήση αυτή συνιστά έναν κανόνα στρατηγικής, πειθαρχίας και ψύχραιμης σκέψης που εφαρμόζεται σε πληθώρα ανθρώπινων πεδίων: από τη διπλωματία και την πολιτική μέχρι τη νομική πράξη και την προσωπική ζωή.

Η ιστορική καταγωγή: η μάχη του Bunker Hill (1775)

Η φράση αποδίδεται ιστορικά στον Αμερικανό αξιωματικό William Prescott, κατά τη διάρκεια της Μάχης του Bunker Hill, στην Αμερικανική Επανάσταση (1775).

Καθώς οι Βρετανοί στρατιώτες προέλαυναν προς τις θέσεις των Αμερικανών επαναστατών, οι οποίοι είχαν περιορισμένα πυρομαχικά και βασίζονταν σε όπλα περιορισμένης ακρίβειας, ο Prescott φώναξε στους άντρες του:
“Don’t fire until you see the whites of their eyes!”.

Η διαταγή αυτή δεν ήταν μια παρόρμηση. Αντιθέτως, ήταν μια απόλυτα ορθολογική στρατιωτική εντολή, που εξυπηρετούσε τρεις βασικούς σκοπούς:

1. Μέγιστη ακρίβεια σε μια εποχή που τα όπλα δεν ήταν αξιόπιστα σε μεγάλες αποστάσεις.

2. Οικονομία πυρομαχικών καθώς κάθε βολή είχε αξία.

3. Ψυχραιμία και αυτοσυγκράτηση – ένα μάθημα πειθαρχίας για στρατιώτες που για πρώτη φορά έρχονταν αντιμέτωποι με οργανωμένο τακτικό στρατό.

Η φράση όμως σύντομα ξεπέρασε τα στενά πλαίσια του στρατού.

Έγινε ρήση στρατηγικής, που δηλώνει πως πρέπει να ενεργείς μόνο όταν έχεις πλήρη εικόνα της κατάστασης.

Όπως ο στρατιώτης δεν πυροβολεί στο σκοτάδι, έτσι και ο ηγέτης, ο δικηγόρος, ο πολιτικός ή ο διπλωμάτης δεν ενεργεί χωρίς σαφήνεια στόχου και βεβαιότητα για το αποτέλεσμα.

Η έννοια του «ασπραδιού του ματιού» αποκτά μεταφορική σημασία.

Συμβολίζει εκείνη τη στιγμή κατά την οποία ο αντίπαλος αποκαλύπτει τις αληθινές του προθέσεις. Όταν πια δεν υπάρχει περιθώριο αμφιβολίας, τότε και μόνο τότε είναι σοφό να δράσει κανείς.

Στη νομική και πολιτική σκηνή, η αρχή αυτή αποκτά ζωτική σημασία. Ο έμπειρος ρήτορας ή νομικός δεν επιτίθεται αμέσως στον αντίπαλο. Αντιθέτως, παρακολουθεί, αναλύει, συγκεντρώνει στοιχεία. Μιλάει όταν ο αντίπαλος έχει εκτεθεί και η θέση του είναι αδύναμη. Η «βολή» έρχεται όχι με ένταση, αλλά με ακρίβεια, ώστε να φέρει αποτέλεσμα.

Ακριβώς όπως στη μάχη, έτσι και στη νομική στρατηγική, ο θόρυβος δεν είναι απόδειξη δύναμης.

Η πραγματική ισχύς βρίσκεται στη σιωπή πριν από την καθοριστική λέξη, στην αυτοσυγκράτηση πριν από την καίρια ενέργεια.

Η φράση «να πυροβολείς όταν διακρίνεις το ασπράδι από τα μάτια του εχθρού» είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια στρατιωτική οδηγία. Είναι στάση ζωής. Υπενθυμίζει ότι ο ηγέτης, ο μαχητής, δεν ενεργεί επειδή μπορεί, αλλά επειδή πρέπει.Περιμένει. Αναπνέει. Σκέφτεται. Και μόνον όταν η στιγμή είναι ώριμη, χτυπά.

Στον πόλεμο, στην πολιτική, στο δικαστήριο ή στην καθημερινή μας ζωή, η αρχή αυτή μας διδάσκει κάτι βαθύ:

Η ισχύς δεν κρύβεται στην ταχύτητα της αντίδρασης, αλλά στην ακρίβεια της απόφασης.