Λευκός Οίκος: Εργαστηριακή διαρροή ο κορωνοϊός COVID-19

Ο Λευκός Οίκος δημοσίευσε στις 18 Απριλίου 2025 μια αναθεωρημένη έκδοση της επίσημης ιστοσελίδας του για την COVID-19, υιοθετώντας την αμφιλεγόμενη θεωρία ότι ο κορωνοϊός SARS-CoV-2, που προκάλεσε την παγκόσμια πανδημία, προήλθε από «φυγή από εργαστήριο».

Η θεωρία αυτή παρουσιάζεται ως η «αληθινή» αιτία της πανδημίας, σε αντίθεση με την υπόθεση της φυσικής προέλευσης που υποστηρίχθηκε ευρέως από επιστήμονες και διεθνείς οργανισμούς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).

Η κίνηση αυτή, που συνοδεύεται από έντονη πολιτική ρητορική, σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στη στάση της αμερικανικής κυβέρνησης υπό την ηγεσία του Ρεπουμπλικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, αναζωπυρώνοντας τη διεθνή συζήτηση για την προέλευση του ιού.

Περιεχόμενο της αναθεωρημένης ιστοσελίδας

Η νέα έκδοση της ιστοσελίδας, προσβάσιμη μέσω του covid.gov, περιλαμβάνει μια φωτογραφία του προέδρου Τραμπ και επικρίσεις κατά της προηγούμενης διακυβέρνησης του Δημοκρατικού Τζο Μπάιντεν για τον χειρισμό της πανδημίας.

Επιπλέον, στοχοποιεί τον Δρ. Άντονι Φάουτσι, πρώην διευθυντή του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργιών και Λοιμωδών Νοσημάτων (NIAID), κατηγορώντας τον ότι υποστήριξε εσφαλμένα τη φυσική προέλευση του ιού και απέκρυψε στοιχεία για τη θεωρία της εργαστηριακής διαρροής.

Η σελίδα παραθέτει πέντε βασικά «επιχειρήματα» υπέρ της θεωρίας της εργαστηριακής προέλευσης:

1. Μοναδικό βιολογικό χαρακτηριστικό: Ο ιός φέρεται να διαθέτει ένα γενετικό χαρακτηριστικό (συγκεκριμένα, έναν τόπο διάσπασης φουρίνης) που, σύμφωνα με τη σελίδα, δεν παρατηρείται στη φύση, υπονοώντας πιθανή τεχνητή τροποποίηση.

2. Μονή εισαγωγή στον άνθρωπο: Τα δεδομένα υποδεικνύουν ότι όλα τα κρούσματα προέρχονται από μία μόνο μετάδοση, αντί για πολλαπλά γεγονότα, όπως σε άλλες πανδημίες, γεγονός που θεωρείται ασυνήθιστο για φυσική προέλευση.

3. Εργαστήριο στη Γουχάν: Η πόλη της Γουχάν, όπου εντοπίστηκαν τα πρώτα κρούσματα, φιλοξενεί το Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν (WIV), γνωστό για έρευνες σε κορωνοϊούς και πειράματα «κέρδους λειτουργίας» (gain-of-function) υπό, όπως ισχυρίζεται η σελίδα, ανεπαρκή μέτρα βιοασφάλειας.

4. Ασθένειες ερευνητών το 2019: Αναφορές υποστηρίζουν ότι ερευνητές του WIV παρουσίασαν συμπτώματα παρόμοια με την COVID-19 το φθινόπωρο του 2019, πριν από την επίσημη αναγνώριση της νόσου.

5. Έλλειψη στοιχείων φυσικής προέλευσης: Η σελίδα υποστηρίζει ότι, παρά τις εκτεταμένες έρευνες, δεν έχουν βρεθεί πειστικά στοιχεία για φυσική προέλευση, ενισχύοντας την υπόθεση της εργαστηριακής διαρροής.

Πολιτικοποίηση και Κριτική

Η αναθεωρημένη σελίδα επικρίνει τα μέτρα της διακυβέρνησης Μπάιντεν, όπως η υποχρεωτική χρήση μάσκας και η κοινωνική αποστασιοποίηση, χαρακτηρίζοντάς τα «περιοριστικά» και κατηγορώντας την για «παραπληροφόρηση» σχετικά με εναλλακτικές θεραπείες, όπως η υδροξυχλωροκίνη.

Επιπλέον, ισχυρίζεται ότι η προηγούμενη κυβέρνηση συνεργάστηκε με πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης για να λογοκρίνει απόψεις που αμφισβητούσαν την επίσημη αφήγηση για την πανδημία, επαναλαμβάνοντας καταγγελίες που προβάλλονται συχνά από συντηρητικούς κύκλους στις ΗΠΑ.

Η κίνηση αυτή έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις.

Η Κίνα, που βρίσκεται σε εμπορικό και γεωπολιτικό ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ, απέρριψε τη θεωρία ως «εντελώς απίθανη» και κατηγόρησε την Ουάσιγκτον ότι «πολιτικοποιεί» το ζήτημα για να αποπροσανατολίσει από εσωτερικά προβλήματα.

Το Πεκίνο υποστηρίζει ότι οι έρευνες για την προέλευση του ιού πρέπει να διεξάγονται με επιστημονική διαφάνεια και όχι με πολιτικά κίνητρα.

Υποστήριξη από Αμερικανικές Υπηρεσίες

Η θεωρία της εργαστηριακής διαρροής, που κάποτε θεωρούνταν συνωμοσιολογική, έχει κερδίσει έδαφος στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια.

Το FBI και το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι θεωρούν πιθανή την εργαστηριακή προέλευση, αν και με διαφορετικούς βαθμούς βεβαιότητας.

Τον Ιανουάριο του 2025, η CIA ανέφερε με «χαμηλό βαθμό βεβαιότητας» ότι η σύνδεση του ιού με εργαστηριακές έρευνες είναι πιο πιθανή από τη φυσική προέλευση.

Ωστόσο, η επιστημονική κοινότητα παραμένει διχασμένη, καθώς δεν υπάρχουν οριστικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ούτε τη μία ούτε την άλλη υπόθεση.

Διεθνής αντίδραση και δημοσιεύματα από διεθνή Μέσα

Η απόφαση του Λευκού Οίκου έχει προκαλέσει έντονο διεθνή διάλογο, με τα Μέσα ενημέρωσης να αναλύουν τις επιπτώσεις της.

Ακολουθούν επικαιροποιημένα δημοσιεύματα από διεθνή Μέσα, που βασίζονται σε πρόσφατη διαδικτυακή έρευνα:

BBC News (19 Απριλίου 2025): Το BBC ανέφερε ότι η κίνηση του Λευκού Οίκου εντείνει τις διπλωματικές εντάσεις με την Κίνα, ενώ η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί ότι η έλλειψη οριστικών αποδείξεων καθιστά τη θεωρία της εργαστηριακής διαρροής κερδοσκοπική.

Επιστήμονες που επικαλείται το άρθρο τονίζουν ότι η εστίαση σε πολιτικές κατηγορίες αποσπά την προσοχή από την ανάγκη για διεθνή συνεργασία στην έρευνα για την προέλευση του ιού.

The Guardian (19 Απριλίου 2025): Η εφημερίδα υπογραμμίζει ότι η αναθεώρηση της ιστοσελίδας αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής της κυβέρνησης Τραμπ να επαναφέρει στο προσκήνιο αμφιλεγόμενα ζητήματα για να ενισχύσει τη βάση των υποστηρικτών της.

Επισημαίνει ότι η στοχοποίηση του Φάουτσι αντικατοπτρίζει την προσπάθεια να αμφισβητηθεί η αξιοπιστία επιστημονικών θεσμών.

Reuters (18 Απριλίου 2025): Το Reuters αναφέρει ότι η Κίνα κάλεσε τον ΠΟΥ να διεξαγάγει περαιτέρω έρευνες σε εργαστήρια εκτός Κίνας, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, ως απάντηση στις κατηγορίες του Λευκού Οίκου.

Η κινεζική κυβέρνηση χαρακτήρισε τις δηλώσεις «ανεύθυνες» και ζήτησε αποδείξεις.

Al Jazeera (19 Απριλίου 2025): Το Al Jazeera επικεντρώνεται στις γεωπολιτικές επιπτώσεις, σημειώνοντας ότι η αναβίωση της θεωρίας της εργαστηριακής διαρροής ενισχύει την αντι-κινεζική ρητορική στις ΗΠΑ, εν μέσω κλιμάκωσης των εμπορικών κυρώσεων και των διπλωματικών εντάσεων.

Επιστημονική και Ιστορική Προοπτική

Η προέλευση της COVID-19 παραμένει ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα της σύγχρονης επιστήμης.

Παρά την υποστήριξη της θεωρίας της εργαστηριακής διαρροής από ορισμένες αμερικανικές υπηρεσίες, η πλειονότητα των επιστημονικών μελετών εξακολουθεί να θεωρεί πιθανότερη τη φυσική προέλευση, μέσω μετάδοσης από ζώα (πιθανώς νυχτερίδες ή παγκολίνους) σε ανθρώπους, πιθανώς μέσω της αγοράς υγρών προϊόντων στη Γουχάν.

Ωστόσο, η έλλειψη οριστικών στοιχείων και η περιορισμένη πρόσβαση σε δεδομένα από το WIV έχουν εμποδίσει την επίτευξη συναίνεσης.

Ιστορικά, η θεωρία της εργαστηριακής διαρροής είχε χαρακτηριστεί ως συνωμοσιολογική το 2020, με πολλούς να την απορρίπτουν ως παραπληροφόρηση.

Ωστόσο, από το 2021 και έπειτα, έρευνες από αμερικανικές υπηρεσίες και δημοσιεύσεις εγγράφων που υποδεικνύουν πιθανές παραλείψεις βιοασφάλειας στο WIV έδωσαν νέα ώθηση στη θεωρία.

Παράλληλα, η πολιτικοποίηση του ζητήματος έχει περιπλέξει την επιστημονική έρευνα, με τις ΗΠΑ και την Κίνα να ανταλλάσσουν κατηγορίες αντί να συνεργάζονται.

Συμπέρασμα: Η απόφαση του Λευκού Οίκου να υιοθετήσει επίσημα τη θεωρία της εργαστηριακής διαρροής αντικατοπτρίζει όχι μόνο μια επιστημονική διαφωνία, αλλά και μια βαθιά πολιτική και γεωπολιτική διάσταση.

Ενώ η θεωρία κερδίζει έδαφος σε ορισμένους κύκλους στις ΗΠΑ, η διεθνής κοινότητα παραμένει επιφυλακτική, ζητώντας περισσότερα στοιχεία και λιγότερη πολιτική εκμετάλλευση.

Η πανδημία της COVID-19, που στοίχισε τη ζωή σε πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους στις ΗΠΑ και εκατομμύρια παγκοσμίως, συνεχίζει να αποτελεί ένα ανοιχτό κεφάλαιο, με την αλήθεια για την προέλευσή της να παραμένει αβέβαιη.

Σημείωση: Οι πληροφορίες που παρουσιάζονται βασίζονται σε πρόσφατες αναφορές από ελληνικά και διεθνή Μέσα, καθώς και σε διαθέσιμα δεδομένα από το διαδίκτυο. Ωστόσο, η έλλειψη οριστικών επιστημονικών αποδείξεων καθιστά απαραίτητη την κριτική αξιολόγηση όλων των ισχυρισμών.