Η αλήθεια πίσω από την αναπάντεχη κίνηση του Τραμπ με τη Συρία – Ενέργεια και Τεχνητή Νοημοσύνη

Στο Ριάντ, ο Ντόναλντ Τραμπ ανέτρεψε τα δεδομένα, ανταλλάσσοντας στρατιωτικές επεμβάσεις με τεχνολογικές συμμαχίες, κυρώσεις με στρατηγικές και ατέρμονους πολέμους με οικονομικές ανατροπές.

Η Μέση Ανατολή ίσως εισέρχεται σε μια νέα εποχή.

Στις 13 Μαΐου 2025, στο περιθώριο του Φόρουμ Επενδύσεων Σαουδικής Αραβίας-ΗΠΑ, ο Τραμπ ανακοίνωσε την άρση των κυρώσεων κατά της Συρίας, μιας χώρας που μετρά πάνω από μια δεκαετία εμφυλίου πολέμου και οικονομικής καταστολής.

Η απόφαση πάρθηκε με την παρότρυνση του Σαουδάραβα Πρίγκιπα Διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, λίγους μήνες μετά την πτώση του Μπασάρ αλ-Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024 και την ανάληψη της εξουσίας από τον προσωρινό Πρόεδρο Αχμέντ αλ-Σαράα.

Την επομένη, ο Τραμπ συναντήθηκε με τον αλ-Σαράα, πιέζοντάς τον να ενταχθεί στις Συμφωνίες του Αβραάμ και να εξομαλύνει τις σχέσεις της Συρίας με το Ισραήλ.

Η γνωστή πλαστική χειρουργός και influencer Σίλα Ναζαριάν, σε μια εκρηκτική ανάρτηση στο Instagram, χαρακτήρισε την κίνηση «πυροβολισμό κατά κάθε παγκόσμιου θεσμού που νόμιζε ότι ακόμα ελέγχει τον κόσμο».

Ωστόσο, η πράξη του Τραμπ δεν ήταν φιλανθρωπία: ήταν μια μελετημένη στρατηγική ανατροπή που αλλάζει το τοπίο στη Μέση Ανατολή, το παγκόσμιο εμπόριο και τη θέση των ΗΠΑ διεθνώς.

Τι κρύβεται πίσω από αυτή την τολμηρή απόφαση;

Πέρα από την προοπτική αποκατάστασης της Συρίας –που θα μπορούσε να αποδειχθεί σωτήρια αν δεν υπονομευθεί– η κίνηση του Τραμπ αποτελεί μια γεωπολιτική σκακιστική κίνηση.

Με τη στήριξη των κρατών του Κόλπου, η Συρία ετοιμάζεται να γίνει ο κόμβος ενός φιλόδοξου ενεργειακού διαδρόμου βασισμένου στην Τεχνητή Νοημοσύνη.

Αυτή η πρωτοποριακή εμπορική οδός παρακάμπτει τα λιμάνια υπό κινεζικό έλεγχο και ανακατευθύνει τις ευρωπαϊκές ροές πετρελαίου μέσω διαύλων που ευθυγραμμίζονται με τις ΗΠΑ.

Το σχέδιο συνδέει τον Κόλπο με την Ευρώπη μέσω Ιορδανίας και Ισραήλ, ενσωματώνοντας τεχνολογίες όπως αγωγούς πράσινου υδρογόνου και υποθαλάσσια καλώδια δεδομένων.

Η δέσμευση της Σαουδικής Αραβίας για επενδύσεις 600 δισ. δολαρίων στις ΗΠΑ, εκ των οποίων 20 δισ. για κέντρα δεδομένων Τεχνητής Νοημοσύνης, υπογραμμίζει το μέγεθος αυτής της στροφής.

«Ο Τραμπ δεν έστειλε στρατεύματα, έστειλε επιχειρηματικά σχέδια», σχολίασε εύστοχα η Ναζαριάν.

Αντί για τις στρατιωτικές εμπλοκές των προκατόχων του, ο Τραμπ προκρίνει την οικονομική επιρροή, αποφεύγοντας τα δαπανηρά αδιέξοδα των «ατέλειωτων πολέμων».

Μια νέα εποχή συνεργασιών

Ο Λευκός Οίκος προβάλλει ως απόδειξη αυτής της στρατηγικής μια συμφωνία όπλων 142 δισ. δολαρίων με τη Σαουδική Αραβία και ένα πακέτο 200 δισ. δολαρίων με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που περιλαμβάνει εξαγωγές ημιαγωγών για Τεχνητή Νοημοσύνη.

Οι συμφωνίες αυτές ενισχύουν αμερικανικές εταιρείες όπως η Lockheed Martin, ενώ μειώνουν το κόστος παρατεταμένων στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Οι συνέπειες είναι τεράστιες. Για τη Συρία, η άρση των κυρώσεων ανοίγει τον δρόμο για μια προσπάθεια ανοικοδόμησης 400 δισ. δολαρίων, με τις σαουδαραβικές εταιρείες να διεκδικούν πρωταγωνιστικό ρόλο.

Για την Ευρώπη, ο ενεργειακός διάδρομος προσφέρει τη δυνατότητα διαφοροποίησης των πηγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, μειώνοντας την εξάρτηση από Ρωσία και Κίνα.

Για τα κράτη του Κόλπου, η κίνηση αποτελεί ασπίδα έναντι του Ιράν και βήμα προς τεχνολογικά προηγμένες οικονομίες, με το Όραμα 2030 της Σαουδικής Αραβίας και το επενδυτικό σχέδιο 1,4 τρισ. δολαρίων των ΗΑΕ να πρωτοστατούν.

Κριτικές και αμφισβητήσεις

Παρά τον ενθουσιασμό, η προσέγγιση του Τραμπ δεν είναι χωρίς επικρίσεις.

Η άρση των κυρώσεων χωρίς έγκριση του Κογκρέσου, πολλές από τις οποίες θεσπίστηκαν το 2019, εγείρει νομικά ζητήματα.

Οι προηγούμενοι δεσμοί του αλ-Σαράα με την Αλ Κάιντα τροφοδοτούν επιφυλάξεις για την αξιοπιστία της Συρίας ως εταίρου.

Στο «Χ», οι απόψεις διίστανται: κάποιοι βλέπουν τη διπλωματία του Τραμπ ως τολμηρή καινοτομία, ενώ άλλοι φοβούνται ότι αφήνει περιθώριο σε Ρωσία και Τουρκία να καλύψουν το κενό εξουσίας στη Συρία.

Ωστόσο, υποστηρικτές όπως η Ναζαριάν επιμένουν ότι η κίνηση αποκαλύπτει μια ιδιοφυή στρατηγική.

«Πότε ήταν η τελευταία φορά που η εξωτερική πολιτική έφερε απτά αποτελέσματα;» ρωτά, επικαλούμενη μια δεκαετία αποτυχημένων επεμβάσεων.

Μια νέα προοπτική για την Αμερική

Για τους Αμερικανούς, η προοπτική λιγότερων πολέμων και πιο προσιτών αμυντικών συμβολαίων είναι ιδιαίτερα ελκυστική.

Όπως λέει η Ναζαριάν, «Μπορεί να μην συμφωνείς με τον τρόπο που παίζει, αλλά τα αποτελέσματα μιλούν από μόνα τους».

Ο κόσμος παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα, καθώς οι πύλες για μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα έχουν ανοίξει.

Και αν το σχέδιο αποτύχει; Ο Τραμπ μπορεί πάντα να επαναφέρει τις κυρώσεις. Όπως λέει και η παροιμία, «χωρίς ρίσκο, δεν υπάρχει κέρδος».