Ο Τραμπ εξοργίζεται καθώς ο Νετανιάχου απειλεί τα πυρηνικά του Ιράν

Η επιμονή του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να κλείσει μια ιστορική πυρηνική συμφωνία με το Ιράν συγκρούεται με τις απειλές του Ισραηλινού Πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου για στρατιωτικά πλήγματα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης, δημιουργώντας μια επικίνδυνη ρήξη μεταξύ ΗΠΑ και Ισραήλ.

Η ένταση κλιμακώνεται, με τη διπλωματία και τον κίνδυνο πολέμου να ισορροπούν σε τεντωμένο σχοινί, ενώ το μέλλον της Μέσης Ανατολής κρέμεται από μια κλωστή.

Μια τεταμένη τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ των δύο ηγετών και επείγουσες συναντήσεις μεταξύ του Ισραηλινού Υπουργού Στρατηγικών Υποθέσεων Ρον Ντέρμερ, του αρχηγού της Μοσάντ Ντέιβιντ Μπαρνέα, του Αμερικανού διαπραγματευτή Στιβ Γουίτκοφ και του Διευθυντή της CIA Τζον Ράτκλιφ αποτυπώνουν την κλιμακούμενη κρίση.

Το Ισραήλ, αποκλεισμένο από τις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται με τη μεσολάβηση του Ομάν, φαίνεται έτοιμο να δράσει μονομερώς, ίσως και μέσα σε λίγες ώρες, θέτοντας σε κίνδυνο το διπλωματικό στοίχημα του Τραμπ και την εύθραυστη συμμαχία ΗΠΑ-Ισραήλ.

Ο Τραμπ, μιλώντας την Κυριακή 25/05, άφησε να εννοηθεί ότι εντός «δύο ημερών» μπορεί να υπάρξει πρόοδος, πιθανώς με μια κοινή δήλωση αρχών με το Ιράν.

Οι συνομιλίες επικεντρώνονται στο αν το Ιράν θα συνεχίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου ή θα πρέπει να αραιώσει ή να εξάγει το απόθεμά του, που είναι εμπλουτισμένο κατά 60% -επικίνδυνα κοντά σε ποιότητα κατάλληλη για πυρηνικά όπλα.

Ο Ιρανός διαπραγματευτής Αμπάς Αραγκτσί απέρριψε κατηγορηματικά τις απαιτήσεις για «μηδενικό εμπλουτισμό» την Τρίτη 27/05, επικαλούμενος τα δικαιώματα του Ιράν βάσει της Συνθήκης Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων.

Ο Γουίτκοφ πρότεινε μια πρωτότυπη λύση: μια περιφερειακή συνεργασία για πυρηνικό καύσιμο, με τη συμμετοχή του Ιράν, της Σαουδικής Αραβίας, άλλων αραβικών κρατών και των ΗΠΑ, αν και το ζήτημα της τοποθεσίας εμπλουτισμού παραμένει ανοιχτό.

Το Ισραήλ, ωστόσο, βλέπει τις τρέχουσες αδυναμίες του Ιράν ως μια μοναδική ευκαιρία.

Τον Οκτώβριο του 2024, ισραηλινές επιθέσεις κατέστρεψαν κρίσιμα στοιχεία του ιρανικού συστήματος αεράμυνας, ανοίγοντας δρόμο για επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις όπως το Νατάνζ και το οχυρωμένο Φορντόου.

Η εξουδετέρωση της Χεζμπολάχ και της Χαμάς, που υποστηρίζονται από το Ιράν, έχει περιορίσει τις απειλές ανταποδοτικών επιθέσεων, ενισχύοντας την αποφασιστικότητα του Νετανιάχου.

Επιμένει ότι μόνο μια συμφωνία που διαλύει πλήρως την πυρηνική υποδομή του Ιράν είναι αποδεκτή, προειδοποιώντας ότι η βιασύνη του Τραμπ για μια συμφωνία -ίσως πιο ισχυρή από εκείνη του 2015 υπό τον Ομπάμα- κινδυνεύει να αφήσει το Ιράν με ικανότητες εμπλουτισμού.

Σύμφωνα με ισραηλινά Μέσα ενημέρωσης, όπως η Jerusalem Post και το Ynet, η κυβέρνηση Νετανιάχου έχει εντείνει τις στρατιωτικές προετοιμασίες, με ασκήσεις που προσομοιώνουν επιθέσεις σε ιρανικές εγκαταστάσεις.

Η Jerusalem Post ανέφερε ότι ο Νετανιάχου θεωρεί την τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση -με το Ιράν αποδυναμωμένο και τις ΗΠΑ επικεντρωμένες στη διπλωματία- ως «χρυσή ευκαιρία» για δράση, παρά τις προειδοποιήσεις του Τραμπ.

Το Ynet υπογράμμισε ότι ορισμένοι Ισραηλινοί αξιωματούχοι πιστεύουν πως μια ιρανική αντίδραση σε ισραηλινή επίθεση θα μπορούσε να «δέσει» τις ΗΠΑ στη στρατηγική του Ισραήλ, αναγκάζοντάς τις να εμπλακούν στρατιωτικά.

Οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ εκτιμούν ότι το Ισραήλ μπορεί να κινητοποιηθεί για επίθεση μέσα σε επτά ώρες, αφήνοντας ελάχιστο περιθώριο για διπλωματικές παρεμβάσεις.

Παρά την απόρριψη των αναφορών ως «ψευδείς ειδήσεις» από το γραφείο του Νετανιάχου, η ιστορία του στην αντίθεση σε πυρηνικές συνομιλίες -ιδιαίτερα με την εμβληματική ομιλία του στο Κογκρέσο το 2015- δίνει βαρύτητα στις απειλές του.

Οι πρόσφατες συναντήσεις στη Ρώμη και την Ουάσιγκτον υποδεικνύουν την ένταση των προσπαθειών για αποτροπή της κλιμάκωσης, ενώ η ανοιχτή στάση του Τραμπ για μια προσωρινή συμφωνία προκαλεί ανησυχίες τόσο στο Ισραήλ όσο και σε γεράκια του Κογκρέσου, που απαιτούν την άμεση εξουδετέρωση του ιρανικού αποθέματος ουρανίου.

Τα διακυβεύματα είναι τεράστια. Το ουράνιο του Ιράν, εμπλουτισμένο στο 60%, μπορεί να μετατραπεί σε ποιότητα όπλου μέσα σε εβδομάδες, με πιθανή κατασκευή βόμβας εντός μηνών, σύμφωνα με αμερικανικές εκτιμήσεις.

Προηγούμενες μυστικές επιχειρήσεις ΗΠΑ-Ισραήλ, όπως κυβερνοεπιθέσεις επί Μπους και Ομπάμα, δεν κατάφεραν να σταματήσουν πλήρως το πρόγραμμα του Ιράν, το οποίο έχει προχωρήσει μετά την αποχώρηση του Τραμπ από τη συμφωνία του 2015.

Καθώς η προθεσμία πλησιάζει, η επιλογή μεταξύ διπλωματικής επιτυχίας και στρατιωτικής κλιμάκωσης θα καθορίσει το μέλλον της περιοχής, με παγκόσμιες συνέπειες.