Κωνσταντίνος Φίλης: Η Τουρκία προσπαθεί να “σπάσει” την εμπιστοσύνη Κύπρου και Αιγύπτου με το Ισραήλ

Εδώ και καιρό η Τουρκία είναι περιθωριοποιημένη από διαδικασίες σχετικές με την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της ανατολικής Μεσογείου.

Ο Ερντογάν αντιλαμβάνεται ότι αν καθυστερήσει, κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπος με μία ενεργειακή και κατ’ επέκταση γεωπολιτική πραγματικότητα στην περιοχή, την οποία όχι μόνο δεν θα μπορεί να ορίζει, αλλά που θα πλήττει στρατηγικά τουρκικά συμφέροντα.

Με το σκεπτικό ότι ενδέχεται να μην προκύψει συμφωνία στο Κυπριακό, ώστε η Άγκυρα να επανακάμψει στο ενεργειακό γίγνεσθαι, σπεύδει να προλάβει τις εξελίξεις σε δύο μέτωπα:

Από τη μία, κλιμακώνοντας την επιθετικότητα στην κυπριακή ΑΟΖ (έκδοση NAVTEX, ναυτικές ασκήσεις, σεισμογραφικές έρευνες), θέλει οπωσδήποτε να αποτρέψει το επόμενο βήμα εκ μέρους Λευκωσίας και ενεργειακών εταιρειών για γεωτρήσεις και εξορύξεις στα κυπριακά ενεργειακά πεδία.

Αντίστοιχες προσπάθειες στο πρόσφατο παρελθόν δεν στέφθηκαν με επιτυχία και η Άγκυρα (οφείλει να) γνωρίζει ότι, αν στραφεί σε βάρος εταιρειών που έχουν λάβει άδειες έρευνας και εξόρυξης νόμιμα και από τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα υπονομεύσει περαιτέρω την εικόνα της έναντι της διεθνούς οικονομικής κοινότητας, και δη της ενεργειακής.

Λογικά, θα επιδιώξει να επηρεάσει η Λευκωσία, προσδοκώντας μια δική της απόφαση για προσωρινή παύση των δραστηριοτήτων επί των ενεργειακών της πεδίων (πιέζοντας ταυτόχρονα μέσω των Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι αξιώνουν μία τέτοια κίνηση ως ένδειξη καλής θέλησης εκ μέρους των Ελληνοκυπρίων), ενώ ταυτόχρονα θα επιχειρήσει να δώσει την αίσθηση του κινδύνου ρίσκου προς τις εταιρείες, χωρίς όμως να φτάσει στο σημείο ευθείας αντιπαράθεσης με πολυεθνικά επιχειρηματικά συμφέροντα.

Από την άλλη, η Τουρκία επιζητά μια «γρήγορη» συμφωνία με την ισραηλινή πλευρά, ώστε αφενός να κλονίσει τις βεβαιότητες της Κύπρου (αλλά και της Αιγύπτου) για τον βαθμό δέσμευσης του Ισραήλ στη συνεργασία τους, αφετέρου να δημιουργήσει νέα δεδομένα προλαβαίνοντας χρονικά Κύπρο και Ελλάδα, που διεκδικούν εξίσου μερίδιο των εξαγωγών του Τελ Αβίβ, είτε αθροίζοντάς το στις δικές τους ποσότητες για να καταστούν ανταγωνιστικότεροι (Κύπρος), είτε ως διαμετακομιστές του με προορισμό την Ευρώπη (Ελλάδα).

Ασφαλώς, στο μέλλον οι δυνατότητες του Ισραήλ μπορεί να επιτρέψουν την ταυτόχρονη διάθεση ποσοτήτων σε Τουρκία, Κύπρο, Ελλάδα, ωστόσο, σε πρακτικό επίπεδο αλλά και ψυχολογίας, αν προηγηθεί η Άγκυρα και μάλιστα όχι μόνο ως καταναλώτρια -κάτι που θα αποτελούσε λογική εξέλιξη, καθότι κοντινή, μεγάλη και διψασμένη αγορά- αλλά ως κόμβος διάθεσης ισραηλινού αερίου προς την ευρωπαϊκή αγορά, θα προκύψει αυτόματα ένα νέο περιβάλλον, σημαντικά δυσμενέστερο για τον Ελληνισμό από ότι το τωρινό.

Κάτι τέτοιο βέβαια όχι μόνο δεν είναι οικονομικά συμφέρον, όπως το εμφανίζει η τουρκική πλευρά, αλλά ενσωματώνει τις αβεβαιότητες της γειτονικής χώρας και ισχυροποιεί την Τουρκία έναντι της Ε.Ε., αυξάνοντας το εκτοπισμό της και έναντι του Ισραήλ (εξαιτίας του επιπρόσθετου διαμετακομιστικού της ρόλου).

Το επόμενο διάστημα θα διαπιστώσουμε κατά πόσο η δυναμική συνεργασίας Άγκυρας – Τελ Αβίβ αποτελεί επινόηση συγκεκριμένων επιχειρηματικών συμφερόντων και δεν υιοθετείται απαραίτητα σε πολιτικό επίπεδο.

Του δρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΦΙΛΗ, διευθυντή Ερευνών Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, στην εφημερίδα “Ειδήσεις” με τίτλο “Γιατί βιάζεται η Τουρκία στην ανατολική Μεσόγειο”.