35 χρόνια παραχώρηση στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ-Egis: Η Εγνατία Οδός προς νέα εποχή

Το ελληνικό Δημόσιο καλείται να επιταχύνει τις διαδικασίες, όπως υποτίθεται ότι κάνει εδώ και χρόνια, για να ολοκληρώσει τις εκκρεμότητες και να κλείσει τα ανοιχτά ζητήματα, ώστε να παραχωρηθεί η Εγνατία Οδός στον νέο επενδυτή-παραχωρησιούχο, την κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (75%) και Egis (25%).

Εδώ και καιρό επισημαίνεται ότι οι εκκρεμότητες για την έναρξη της 35ετούς παραχώρησης είναι πολύπλοκες, με τον χρονικό ορίζοντα να παραμένει ασαφής.

Οι εκτιμήσεις για την ολοκλήρωση των διαδικασιών αναθεωρούνται σχεδόν κάθε εξάμηνο, με το νέο χρονοδιάγραμμα να τοποθετείται πλέον έως το τέλος του 2025.

Για την παράδοση του έργου από το Δημόσιο και την Εγνατία Οδός Α.Ε., απαιτείται, μεταξύ άλλων, η ολοκλήρωση της πιστοποίησης των σηράγγων.

Η κύρωση της σύμβασης παραχώρησης από τη Βουλή αποτελεί το τελικό βήμα για την ολοκλήρωση της διαδικασίας.

Πρόσφατα, μετά από νέες προειδοποιήσεις της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ για καθυστερήσεις και την ετοιμότητα του επενδυτή, το Δημόσιο προχώρησε στην αναζήτηση συμβούλου για την υποστήριξη των υπηρεσιών του σε θέματα που σχετίζονται με την ολοκλήρωση των απαιτούμενων ενεργειών για την παράδοση του αυτοκινητοδρόμου.

Στόχος είναι η ταχύτερη δυνατή έναρξη της σύμβασης παραχώρησης, η οποία περιλαμβάνει προκαταρκτικούς ελέγχους και καταγραφές.

Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από σχετικά έγγραφα, προβλέπεται η διερεύνηση και καταγραφή του αρχειακού υλικού της Εγνατίας Οδός Α.Ε., με συνεργασία και επαφές με τους υπευθύνους της για τη διευκρίνιση της υφιστάμενης κατάστασης (π.χ. γεωπύλη, αρχεία, μητρώα, as-built σχέδια κ.λπ.).

Επιπλέον, θα πραγματοποιηθεί βιντεοσκόπηση της Εγνατίας Οδού και των καθέτων αξόνων της, σε αμφότερες τις κατευθύνσεις, για τη δημιουργία φωτογραφικού υλικού που θα τεκμηριώνει την κατάσταση του οδικού τμήματος, σε αντιστοιχία με την υπάρχουσα φωτογράφηση.

Η ημερομηνία παράδοσης έχει οριστεί για τις 31/8/2025.

Η κοινοπραξία θα αναλάβει τη συντήρηση και λειτουργία του αυτοκινητοδρόμου μήκους 658 χιλιομέτρων, καθώς και των τριών κάθετων αξόνων, συνολικού μήκους 225 χιλιομέτρων, που συνδέουν την Εγνατία Οδός με την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Βουλγαρία.

Υπενθυμίζεται ότι από το 2024 έχει συσταθεί η «Νέα Εγνατία Οδός».

Ο πρόεδρος της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Γ. Περιστέρης, ανέφερε πρόσφατα ότι στόχος είναι η ολοκλήρωση της διαδικασίας έως το τέλος του 2025, εφόσον το Δημόσιο εκπληρώσει τα προαπαιτούμενα.

«Η πολιτεία έχει ξεκινήσει την προετοιμασία για την ολοκλήρωση των διαδικασιών. Ο στόχος είναι να επιτευχθεί αυτό μέχρι το τέλος του έτους.

»Υπήρξαν καθυστερήσεις από διάφορες υπηρεσίες. Ελπίζουμε ότι ο στόχος θα επιτευχθεί.

»Εμείς πιέζουμε για επίσπευση, καθώς οι καθυστερήσεις δεν συμφέρουν οικονομικά την εταιρεία.

»Τα κεφάλαια είναι διαθέσιμα και πρέπει να επενδυθούν», τόνισε στη Γενική Συνέλευση των μετόχων.

Η καταβολή του τιμήματος, ύψους 1,35 δισ. ευρώ, θα συμβάλει στη μείωση του δημοσίου χρέους, ενώ οι εγκρίσεις αναμένονται έως τις αρχές του τρίτου τριμήνου του 2025.

Εκκρεμότητες

Ένα κρίσιμο προαπαιτούμενο είναι η πιστοποίηση των 39 σηράγγων, ώστε να συμμορφώνονται με σύγχρονους κανονισμούς ασφαλείας, καθώς και η πλήρης καταγραφή της κατάστασης του αυτοκινητοδρόμου.

Επιπλέον, πρέπει να επιλυθεί το ζήτημα των χιλιάδων καρτών ελεύθερης διέλευσης από σταθμούς διοδίων, που έχουν χορηγηθεί με υπουργικές αποφάσεις.

Τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν την κύρωση της σύμβασης από τη Βουλή, το χρηματοοικονομικό κλείσιμο με την καταβολή του τιμήματος και την εκπλήρωση όλων των συμβατικών προϋποθέσεων.

Ένα διαχρονικό πρόβλημα παραμένει η λειτουργία ορισμένων πλευρικών σταθμών διοδίων (Μάλγαρα, Χαλάστρα, Πολύκαστρο), για τους οποίους απαιτείται πολιτική απόφαση για τον τρόπο αποζημίωσης του παραχωρησιούχου.

Σύμβαση Παραχώρησης

Η Εγνατία Οδός πρέπει να παραδοθεί στον παραχωρησιούχο χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις, καθώς απαιτούνται σημαντικά έργα βαριάς συντήρησης και επέκτασης, όπως το τμήμα Χαλκηδόνα-Εύζωνοι.

Στην αγορά τονίζεται η ανάγκη για επίσπευση των ενεργειών από το Δημόσιο και την Εγνατία Οδός Α.Ε.

Η 35ετής παραχώρηση, η πρώτη σε ιδιώτη ανάδοχο 20 χρόνια μετά την κατασκευή της, κλείνει ένα από τα μακροβιότερα «σίριαλ» αποκρατικοποιήσεων.

Ο διαγωνισμός ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2018, πέρασε από διάφορα στάδια και νομικά ζητήματα, με την ανάδειξη της κοινοπραξίας ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ-Egis ως προτιμητέου επενδυτή τον Αύγουστο του 2021.

Σήμερα, σχεδόν 4 χρόνια μετά και 15 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης τον Μάρτιο του 2024, η διαδικασία παραμένει σε εξέλιξη.

Υποχρεώσεις Παραχωρησιούχου

Η κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ-Egis θα αναλάβει τη χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση της Εγνατίας Οδού και των τριών καθέτων αξόνων για 35 χρόνια. Οι κάθετοι άξονες περιλαμβάνουν:

▪️Σιάτιστα-Ιεροπηγή/Κρυσταλλοπηγή (69,3 χλμ.), που συνδέει την Αλβανία μέσω του Ε65.

▪️Χαλάστρα-Εύζωνοι (60 χλμ.), που συνδέει τη Βόρεια Μακεδονία, με υποχρέωση αναβάθμισης.

▪️Θεσσαλονίκη-Σέρρες-Προμαχώνας (95,5 χλμ.), που συνδέει τη Βουλγαρία, με υποχρέωση αναβάθμισης στο τμήμα Χριστός-Αμπέλα.

Εντός 5 ετών από την έναρξη της παραχώρησης, προβλέπονται επενδύσεις άνω των 420 εκατ. ευρώ για την ανάταξη του οδικού άξονα και την αναβάθμιση των καθέτων αξόνων.

Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της παραχώρησης, θα εκτελεστούν έργα βαριάς συντήρησης ύψους 1,8 δισ. ευρώ, που περιλαμβάνουν αντικατάσταση ασφαλτικών, οδοστρωμάτων, συντήρηση γεφυρών και σηράγγων, καθώς και ανανέωση σήμανσης και στηθαίων ασφαλείας.

Η σύμβαση προβλέπει επίσης την κατασκευή 16 Σταθμών Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (ΣΕΑ) και 12 χώρων στάθμευσης και αναψυχής.

Διόδια

Το 2023, η Εγνατία Οδός κατέγραψε αύξηση κυκλοφορίας κατά 11%, με κύκλο εργασιών 101,2 εκατ. ευρώ, EBITDA 19,8 εκατ. ευρώ και ζημίες λόγω έκτακτων προβλέψεων.

Λειτουργούν 14 μετωπικοί σταθμοί διοδίων, 4 στους κάθετους άξονες, 1 εκτός άξονα και 17 πλευρικοί.

Το 2023, περίπου 86,8 εκατ. οχήματα διήλθαν από τους σταθμούς, με έσοδα 124,45 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ).

Από αυτά, 6,46 εκατ. ευρώ από τον Προμαχώνα, 0,74 εκατ. ευρώ από την Ιεροπηγή και 4,82 εκατ. ευρώ από το Στρυμονικό διατέθηκαν για την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους (χωρίς ΦΠΑ).