Νίκος Δένδιας: «Το Χρέος μένει· κι ας αλλάζουν οι καιροί» – Οι Φιλέλληνες ήταν «ευγενείς ψυχές» που πέθαναν για την Ελλάδα

Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, την Παρασκευή 9 Μαΐου 2025, συμμετείχε σε ημερίδα αφιερωμένη στη συμβολή των Φιλελλήνων στη συγκρότηση του Ελληνικού Τακτικού Στρατού και του Πολεμικού Ναυτικού.

Η εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, συνδιοργανώθηκε από την ίδια τη Σχολή, την Εταιρεία για τον Ελληνισμό και τον Φιλελληνισμό, καθώς και από το Μουσείο Φιλελληνισμού.

Προ της ημερίδας, ο Υπουργός παρέστη σε επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο Ηρώων, τελετή κατάνυξης και συμβολικής φόρτισης, την οποία τέλεσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γλυφάδας, Ελληνικού, Βούλας, Βουλιαγμένης και Βάρης, κ.κ. Αντώνιος.

Η στιγμή επισφραγίστηκε με εννέα τιμητικούς κανονιοβολισμούς και με κατάθεση στεφάνων από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, ως ελάχιστη ένδειξη τιμής προς τη μνήμη των Φιλελλήνων που πολέμησαν για την ελληνική ελευθερία.

Στο Αμφιθέατρο «Υποστράτηγος Αλέξανδρος Ξηρός», όπου έλαβε χώρα η ημερίδα, ο Νίκος Δένδιας εκφώνησε χαιρετισμό, μέσα από τον οποίο ανέδειξε με λόγο συγκροτημένο και βαθύ τον ιστορικό ρόλο του φιλελληνικού κινήματος.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, τιμήθηκαν είκοσι πέντε απόγονοι επιφανών Φιλελλήνων, ως ζωντανοί φορείς της μνήμης και της προσφοράς των προγόνων τους στον αγώνα για την ανεξαρτησία του ελληνικού έθνους.

Παρόντες στην ημερίδα ήταν, μεταξύ άλλων, εκπρόσωποι της πολιτειακής και στρατιωτικής ηγεσίας, όπως ο εκπρόσωπος του Προέδρου της Βουλής, Βουλευτής Ιωάννης Τραγάκης, ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Δημήτριος Χούπης, ο Αρχηγός ΓΕΣ Αντιστράτηγος Γεώργιος Κωστίδης, καθώς και ανώτατοι και ανώτεροι αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων, εν αποστρατεία και εν ενεργεία. Παρόντες επίσης ο Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, Μιχαήλ Τιβέριος, δήμαρχοι, δικαστικοί λειτουργοί, διπλωμάτες, ακαδημαϊκοί και πλήθος επισήμων από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Κατά τον χαιρετισμό του, ο Νίκος Δένδιας απέδωσε ύψιστη τιμή στους Φιλέλληνες, τους οποίους χαρακτήρισε «ευγενείς ψυχές» που προσέφεραν τη γνώση, την περιουσία και τη ζωή τους στον αγώνα για τα πανανθρώπινα ιδανικά της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης.

Έδωσε έμφαση στο γεγονός ότι η προσφορά τους δεν τιμάται απλώς ως παρελθόν, αλλά ως θεμέλιο αξιών που συγκροτούν το νεοελληνικό κράτος.

Τόνισε πως ο Φιλελληνισμός δεν είναι παροδικό φαινόμενο αλλά διαχρονικό ρεύμα της ιστορίας, που αντλεί τη δύναμή του από την πνευματική ακτινοβολία του ελληνικού πολιτισμού.

Οι αξίες που ενέπνευσαν τους Φιλέλληνες, είπε, δεν ήταν εφήμερες.

Εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στην αρχαία Ελλάδα, διέσχισαν αιώνες και επέστρεψαν ενισχυμένες από το πνεύμα του Κλασικισμού και του Διαφωτισμού, για να συγκρουστούν με την παρακμάζουσα τυραννία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η Ελληνική Επανάσταση, κατά τον Δένδια, αποτελεί μια από τις λαμπρότερες εκφάνσεις του ρομαντικού ιδεαλισμού του 19ου αιώνα, παράλληλα με το ιταλικό κίνημα Ενοποίησης (Risorgimento).

Στο πλαίσιο αυτό, στρατηγοί και αξιωματικοί από όλη την Ευρώπη, ακόμη και πρώην αντίπαλοι των Ναπολεόντειων Πολέμων, ενώθηκαν για να συνδράμουν στον αγώνα ενός άλλου λαού για ελευθερία.

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε σε μορφές-σύμβολα του φιλελληνικού ιδεώδους: τον Ρίχαρντ Τσερτς, τον Καρλ φον Νόρμαν, τον Σαρλ Φαμπιέ, τον Φρανκ Άμπνεϊ Χέιστινγκς, τον Ζοζέφ Μπαλέστ και τον Ολιβιέ Βουτιέ, μεταξύ άλλων.

Αυτοί, κατά τον Υπουργό, δεν περιορίστηκαν σε δηλώσεις συμπαράστασης· πολέμησαν, πρόσφεραν, πέθαναν για την Ελλάδα.

Αναφερόμενος στους Ευέλπιδες, μετέφερε την προσδοκία της συνέχειας και της ευθύνης, επικαλούμενος τον ποιητικό λόγο του Παλαμά: «Το Χρέος μένει· κι ας αλλάζουν οι καιροί».

Η παρακαταθήκη των Φιλελλήνων, κατέληξε, δεν ανήκει στο παρελθόν, αλλά διατρέχει το παρόν και ορίζει το μέλλον της ελληνικής εθνικής παράδοσης. Είναι το τεκμήριο πως κοινές αξίες μπορούν να γεννήσουν κοινά πεπρωμένα.

Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας ανέφερε στον χαιρετισμό του:

«Με βαθύ σεβασμό και αίσθηση ιστορικού χρέους χαιρετίζω τους συμμετέχοντες στη σημερινή εξαιρετική ημερίδα, η οποία είναι αφιερωμένη στη συμβολή των Φιλελλήνων στη συγκρότηση του τακτικού Ελληνικού Στρατού και του Πολεμικού Ναυτικού.

»Ο Φιλελληνισμός αναδεικνύεται ως ένα διαχρονικό κύμα της ιστορίας που τροφοδοτείται από την πνευματική ακτινοβολία των προγόνων μας.

»Μνημονεύοντας αυτούς τους ευγενείς ανθρώπους οι οποίοι, διαπνεόμενοι από τα πανανθρώπινα ιδανικά της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης, προσέφεραν τις γνώσεις τους, την περιουσία τους και, σε πολλές περιπτώσεις, την ίδια τους τη ζωή, τιμάμε όχι μόνο τη μνήμη τους, αλλά και τις διαχρονικές αξίες πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε το σύγχρονο ελληνικό κράτος.

»Είναι μεγάλη τιμή για μένα που βρίσκομαι σήμερα εδώ, στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων για να αποτίσουμε όλοι μαζί φόρο τιμής σε αυτούς που, έστω κι αν δεν είχαν ελληνικό αίμα στις φλέβες τους, συνέβαλαν το ίδιο, αν όχι πιο αποφασιστικά, στην ελευθερία της Πατρίδας μας. Δηλαδή τους Φιλέλληνες.

»Ανθρώπους που προσηλώθηκαν σε κάτι πολύ ευρύτερο, στις παγκόσμιες αξίες, με κυρίαρχη ανάμεσα σε αυτές την Ελευθερία.

»Οι αξίες αυτές πρωτοεμφανίζονται ως αξιακό πλαίσιο ύπαρξης στην ελληνική αρχαιότητα, αλλά ας είμαστε ειλικρινείς, στην εξέλιξή τους υπερβαίνουν κατά πολύ, σε μέγεθος, σε επιρροή, τη νέα Ελλάδα.

»Οι αρχές αυτές επέστρεψαν στην Ελλάδα του 19ου αιώνα για να δοκιμαστούν, ενισχυμένες από τον Κλασικισμό και τον Διαφωτισμό, απέναντι στην τυραννία μιας δύουσας αυτοκρατορίας.

»Έχω πει επανειλημμένως, και νομίζω και σε αυτή την αίθουσα, ότι μαζί με το ιταλικό Risorgimento, η Ελληνική Επανάσταση είναι ίσως η πιο λαμπρή έκφανση του Ρομαντισμού τον 19ο αιώνα.

»Στο πεδίο αυτό, ανώτατοι και ανώτεροι αξιωματικοί της Ευρώπης – ακόμα και άνθρωποι που πολέμησαν πριν από ελάχιστα χρόνια στους ναπολεόντειους πολέμους σε αντίθετα στρατόπεδα – ένωσαν τις δυνάμεις τους εν ονόματι αυτών των αξιών για να δημιουργήσουν ένα νέο εθνικό κράτος, τη νέα Ελλάδα.

»Αποκορύφωση αυτής της συστράτευσης και επιβεβαίωση των προσπαθειών τους αποτέλεσε η Ναυμαχία του Ναυαρίνου.

»Ίσως η πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας που στόλοι υπερδυνάμεων της εποχής συμπαρατάσσονται όχι επ’ ονόματι στενών στρατηγικών συμφερόντων των χωρών τους.

»Το φιλελληνικό κίνημα δεν εκδηλώθηκε μόνο με δηλώσεις ή διακηρύξεις, παρότι και αυτές ήταν εξαιρετικά σημαντικές.

»Απέκτησε σάρκα και οστά μέσα από τις πράξεις και τις θυσίες συγκεκριμένων ανδρών.

»Οι Στρατηγοί Richard Church, Karl Friedrich Leberecht von Normann, Charles Nicolas Fabvier, ο Πλοίαρχος Frank Abney Hastings, οι Υπολοχαγοί Joseph Baleste και Olivier Voutier, καθώς και πολλοί άλλοι –οι οποίοι είναι ονόματα που εμείς ερχόμαστε σε επαφή μέσα από τα σχολικά μας βιβλία– δεν παρέμειναν απλοί θεατές ή εκπαιδευτές, συνδέθηκαν με τον Αγώνα, δημιούργησαν τον τακτικό Ελληνικό Στρατό, δημιούργησαν το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, αρκετοί έχασαν τη ζωή τους σε αυτήν την προσπάθεια.

»Ευρισκόμενος σήμερα εδώ, στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, το λίκνο των αυριανών Αξιωματικών και ηγητόρων του Στρατού μας, θέλω να τους μεταδώσω την ευθύνη που έχουν ως οι φυσικοί διάδοχοι της προσπάθειας αυτών των ανθρώπων.

»Γιατί εσάς, αγαπητοί μου Ευέλπιδες, σας δεσμεύει το ιστορικό χρέος της συνέχειας. Υπάρχει ένας ενδιαφέρων στίχος στον “Δωδεκάλογο του Γύφτου”, στον δωδέκατο λόγο του Παλαμά: “(Το Χρέος) μένει· κι ας αλλάζουν οι καιροί”.

»Η παρακαταθήκη των Φιλελλήνων που συνέβαλαν στην Ανεξαρτησία μας παραμένει ακρογωνιαίος λίθος της εθνικής παράδοσής μας και περίτρανη απόδειξη της ισχύος των κοινών ιδεών της ανθρωπότητας».