Πώς η χρηματοδότηση 737 εκατ. δολαρίων από το Κατάρ φιμώνει φοιτητές στο Νορθγουέστερν

Μια συνέντευξη της Επιτροπής της Βουλής των Αντιπροσώπων με τον απερχόμενο πρόεδρο του Πανεπιστημίου Νορθγουέστερν αποκάλυψε μια σύμβαση με το Κατάρ που απαγορεύει σε φοιτητές και καθηγητές να ασκούν κριτική στο καθεστώς της χώρας.

Η αποκάλυψη προκάλεσε οργή και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την ξένη επιρροή και την ακαδημαϊκή ελευθερία στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ.

Σε συνέντευξη της Επιτροπής Εκπαίδευσης και Εργατικού Δυναμικού της Βουλής στις 5 Αυγούστου 2025, που δημοσιοποιήθηκε την Παρασκευή, 5 Σεπτεμβρίου 2025, ο απερχόμενος πρόεδρος του Πανεπιστημίου Νορθγουέστερν, Μάικλ Σιλ, αποκάλυψε μια ανησυχητική ρήτρα στη σύμβαση του ιδρύματος με το Κατάρ, όπου λειτουργεί μια δορυφορική πανεπιστημιούπολη.

Η συμφωνία απαγορεύει σε φοιτητές και καθηγητές να επικρίνουν το καθεστώς του Κατάρ, εγείροντας ανησυχίες για την ακαδημαϊκή ελευθερία και την ξένη επιρροή.

Η συζήτηση επικεντρώθηκε στη συμφωνία του Νορθγουέστερν με το Ίδρυμα Κατάρ, έναν κρατικό φορέα υπό την προεδρία της μητέρας του εμίρη του Κατάρ.

Η ρήτρα ορίζει ότι «το Νορθγουέστερν, η δορυφορική του πανεπιστημιούπολη στο Κατάρ (NU-Q), καθώς και οι αντίστοιχοι υπάλληλοι, φοιτητές, καθηγητές, οικογένειες, εργολάβοι και αντιπρόσωποί τους, υπόκεινται στους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς του Κράτους του Κατάρ και οφείλουν να σέβονται τα πολιτιστικά, θρησκευτικά και κοινωνικά έθιμα του Κράτους του Κατάρ», σύμφωνα με την εφημερίδα The Washington Free Beacon (5 Σεπτεμβρίου 2025).

Οι επικριτές θεωρούν τη ρήτρα αυτή ως φίμωση, αν και οι λεπτομέρειες της εφαρμογής της παραμένουν ασαφείς.

Ο Σιλ, ο οποίος ανακοίνωσε την παραίτησή του λίγες εβδομάδες αργότερα, κατέθεσε ότι το Κατάρ έχει προσφέρει 737 εκατομμύρια δολάρια, καλύπτοντας το 90% των εξόδων της δορυφορικής πανεπιστημιούπολης (NU-Q) από την έναρξή της το 2008 στην Πόλη της Εκπαίδευσης στη Ντόχα.

Η συνεργασία, στην οποία συμμετέχουν και άλλα πανεπιστήμια όπως το Τζορτζτάουν, έχει προκαλέσει έντονο έλεγχο λόγω των φερόμενων δεσμών του Κατάρ με τη Χαμάς, μια οργάνωση που χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική από τις ΗΠΑ, εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου Ισραήλ-Χαμάς από τον Οκτώβριο του 2023.

Η εφημερίδα Daily Northwestern (6 Σεπτεμβρίου 2025) ανέφερε την έντονη ανάκριση του Σιλ από την επιτροπή, ο οποίος σημείωσε ότι η σύμβαση λήγει το ακαδημαϊκό έτος 2027-2028.

Επιπλέον, ανέφερε τους δεσμούς του Νορθγουέστερν με το Ισραήλ, προσθέτοντας πολυπλοκότητα στις διεθνείς συνεργασίες του ιδρύματος.

Το Ίδρυμα Κατάρ δεν έχει σχολιάσει, ούτε το Νορθγουέστερν έχει εκδώσει επίσημη ανακοίνωση.

Το έμβλημα του πανεπιστημίου Νορθγουέστερν φέρει τo χριστιανικό ρητό στην ελληνική γλώσσα «Ὁ Λόγος πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας» [ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ 1:14]. Εκεί που κάποτε κυριαρχούσε η ελληνική γλώσσα σήμερα κάνουν «δουλίτσες» το Κατάρ και οι «λίμπεραλς» φιλελέδες

Η αποκάλυψη προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Το Ίδρυμα για τα Ατομικά Δικαιώματα και την Έκφραση χαρακτήρισε τη ρήτρα «απειλή για τον πυρήνα της ανώτατης εκπαίδευσης», ενώ η πρόεδρος της επιτροπής, Βιρτζίνια Φοξ (Ρεπουμπλικανή από τη Βόρεια Καρολίνα), την αποκάλεσε «τρομακτικό παράδειγμα» ξένης επιρροής.

Ορισμένοι υπερασπίζονται τη ρήτρα ως αναγκαία για πολιτιστική συμμόρφωση, αλλά οι επικριτές υποστηρίζουν ότι υπονομεύει την ελεύθερη έρευνα, ιδιαίτερα δεδομένου του ιστορικού του Κατάρ στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η χρονική στιγμή της παραίτησης του Σιλ, λιγότερο από έναν μήνα μετά τη συνέντευξη, πυροδότησε εικασίες για εσωτερικές πιέσεις, αν και δεν αναφέρθηκε επίσημος λόγος.

Το σκάνδαλο εντάσσεται σε ένα ευρύτερο μοτίβο πλοήγησης των αμερικανικών πανεπιστημίων σε ξένες χρηματοδοτήσεις, με την επένδυση 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων του Κατάρ σε πανεπιστήμια να βρίσκεται υπό εξονυχιστικό έλεγχο.

Περαιτέρω ακροάσεις έχουν προγραμματιστεί, χωρίς νέες δηλώσεις από το Νορθγουέστερν ή το Κατάρ μέχρι αυτή την ενημέρωση.