Μπορεί ένας σκύλος να ζευγαρώσει με λύκο ή αλεπού; Τι πρέπει να γνωρίζετε

Είναι δυνατή η διασταύρωση σκύλων με λύκους ή αλεπούδες; Η βιολογική τους συγγένεια και τα κοινά χαρακτηριστικά συχνά προκαλούν απορίες για το αν αυτά τα ζώα μπορούν να αναπαραχθούν μεταξύ τους.

Ας εξετάσουμε τι ισχύει σε κάθε περίπτωση με σαφήνεια.

Σκύλοι και λύκοι

Οι σκύλοι και οι λύκοι μπορούν πράγματι να ζευγαρώσουν, δημιουργώντας υβρίδια γνωστά ως λυκόσκυλα (η ονομασία τους δεν πρέπει να συγχέεται με το «παρατσούκλι» των γερμανικών ποιμενικών, που δεν είναι πραγματικά wolfdogs).

Οι απόγονοι αυτοί είναι βιολογικά βιώσιμοι και γόνιμοι, δηλαδή μπορούν να αναπαραχθούν και οι ίδιοι.

Πώς είναι δυνατός αυτός ο υβριδισμός; Οι σκύλοι αποτελούν υποείδος του λύκου, με τον οποίο μοιράζονται στενή γενετική συγγένεια.

Στην πραγματικότητα, μεγάλο μέρος του DNA τους είναι κοινό, καθώς οι σκύλοι προέρχονται από την εξημέρωση του λύκου.

Για πολλά χρόνια, οι βιολόγοι θεωρούσαν ότι οι σκύλοι κατάγονται από τον γκρίζο λύκο (Canis lupus). Σήμερα γνωρίζουμε ότι εξημερώθηκαν από έναν συγγενικό, πλέον εξαφανισμένο, πρόγονο του λύκου.

Η εξημέρωση των σκύλων τοποθετείται χρονικά πριν από 15.000 έως 40.000 χρόνια – ένα διάστημα σχετικά σύντομο σε εξελικτικούς όρους.

Είναι αξιοσημείωτο ότι τα περισσότερα γονίδια που ευθύνονται για την ποικιλία στις σύγχρονες φυλές σκύλων υπήρχαν ήδη στους άγριους προγόνους τους.

Η Διεθνής Κυνολογική Ομοσπονδία (FCI) αναγνωρίζει δύο επίσημες φυλές λυκόσκυλων: το Τσεχοσλοβακικό λυκόσκυλο και το Σάαρλος.

Το πρώτο δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1950 μέσω διασταύρωσης Γερμανικού Ποιμενικού με Καρπαθιανό λύκο, ενώ το δεύτερο προέκυψε από τη διασταύρωση Γερμανικού Ποιμενικού με γκρίζο λύκο της Σιβηρίας, έργο του ζωολόγου Λίντερτ Σάαρλος το 1935.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Ο υβριδισμός σκύλων και λύκων μπορεί να συμβεί είτε σκόπιμα είτε φυσικά, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου τα ενδιαιτήματά τους επικαλύπτονται.

Το ζήτημα αυτό έχει απασχολήσει ερευνητές τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα.

Όπως είχε δηλώσει πριν από μερικά χρόνια στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ο βιολόγος Γιώργος Ηλιόπουλος, στην Ελλάδα υπάρχουν ενδείξεις για το φαινόμενο, όπως αποκλίσεις στα μορφολογικά χαρακτηριστικά των λύκων, αλλά η απουσία εξειδικευμένης γενετικής ανάλυσης δεν επιτρέπει την ακριβή εκτίμηση της έκτασής του.

Ωστόσο, προκαταρκτική γενετική ανάλυση από τον Αρκτούρο, με βάση ένα αρχικό δείγμα DNA λύκων, δείχνει «ως πιθανή την ύπαρξη υβριδίων λύκου-σκύλου στην Ελλάδα σε ποσοστό των δειγμάτων».

Σκύλοι και αλεπούδες

Για πολλά χρόνια, οι επιστήμονες θεωρούσαν αδύνατη τη διασταύρωση σκύλου με αλεπού, λόγω της μεγάλης γενετικής απόστασης μεταξύ των δύο ειδών.

Ενδεικτικά, οι σκύλοι έχουν 78 χρωμοσώματα, ενώ οι γνήσιες αλεπούδες 34.

Ωστόσο, πριν από περίπου τρία χρόνια, ο διεθνής Τύπος γέμισε με δημοσιεύματα για ένα μυστηριώδες ζώο, το οποίο, μέσω ανάλυσης DNA, επιβεβαιώθηκε ότι προήλθε από τη διασταύρωση σκύλου με αλεπού Πάμπας.

Το παράξενο θηλυκό πλάσμα εντοπίστηκε το 2021, όταν μεταφέρθηκε σε κέντρο αποκατάστασης ζώων στη νότια Βραζιλία, μετά από χτύπημα από αυτοκίνητο.

Από την πρώτη στιγμή, το προσωπικό παρατήρησε ασυνήθιστη συμπεριφορά: έμοιαζε με σκύλο και γάβγιζε, αλλά είχε μακριά μυτερά αφτιά, σκαρφάλωνε σε θάμνους και προτιμούσε να τρώει αρουραίους αντί για σκυλοτροφή.

Αυτές οι ιδιόμορφες συμπεριφορές οδήγησαν τους φροντιστές να υποπτευθούν ότι επρόκειτο για υβρίδιο σκύλου και κάποιου τοπικού άγριου κυνίδη.

Η υποψία επιβεβαιώθηκε από μελέτη του 2023, η οποία ταυτοποίησε το «άγριο» μέρος του ζώου ως αλεπού Πάμπας, γνωστή στη Βραζιλία ως graxaim.

Η «Dogxim»

Η «Dogxim» (παρατσούκλι από το συνδυασμό των λέξεων dog και graxaim) είχε ήδη πεθάνει από άγνωστα αίτια περίπου έξι μήνες πριν από τη δημοσίευση της μελέτης, αλλά η ταυτοποίησή της προκάλεσε εντυπωσιακούς τίτλους στα ΜΜΕ για την «ανακάλυψη του πρώτου υβριδίου σκύλου-αλεπούς στον κόσμο».

Ποια είναι, όμως, η αλήθεια πίσω από αυτόν τον πρωτοφανή υβριδισμό;

Αποδεικνύει ότι οι σκύλοι μπορούν να διασταυρώνονται με αλεπούδες, διαψεύδοντας την επιστημονική άποψη ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο;

Η απάντηση είναι μάλλον αρνητική, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη ότι η αλεπού Πάμπας δεν ανήκει στο γένος Vulpes, δηλαδή στις «γνήσιες αλεπούδες».

Ανήκει στο γένος Λυκαλώπηξ, που έχει στενότερη γενετική συγγένεια με λύκους και τσακάλια, αλλά μοιάζει με αλεπού λόγω συγκλίνουσας εξέλιξης – γι’ αυτό και αποκαλείται Ψευδαλώπηξ.

Η περίπτωση της Dogxim αποτελεί επιστημονική ιδιαιτερότητα, αλλά εγείρει κρίσιμα ερωτήματα για το μέλλον.

Καθώς η ανθρώπινη παρουσία επεκτείνεται σε φυσικά οικοσυστήματα και η επαφή μεταξύ άγριων και οικόσιτων ζώων αυξάνεται, είναι πιθανό να εμφανιστούν περισσότερα υβρίδια, με απρόβλεπτες συνέπειες για τη βιωσιμότητα και το μέλλον της άγριας ζωής στον πλανήτη μας.

Με πληροφορίες από Discover Wildlife, National Geographic