Εθνική διάσταση Θαλασσίων Πάρκων και YACHTING: Η αγκυροβολία δεν καταστρέφει – Η απαγόρευση καταστρέφει

Η συζήτηση για τη βιώσιμη ανάπτυξη των θαλάσσιων πάρκων δεν μπορεί πλέον να είναι αποκομμένη από το γεωπολιτικό και θεσμικό περιβάλλον στο οποίο εντάσσεται.

Οι πρόσφατες εξαγγελίες της Τουρκίας περί δημιουργίας «θαλάσσιων πάρκων» σε περιοχές ελληνικής κυριαρχίας αποτελούν επικίνδυνη κλιμάκωση της γνωστής αναθεωρητικής στρατηγικής της γείτονος.

Πρόκειται για απόπειρα δημιουργίας νέων τετελεσμένων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Tετελεσμένων που αποτυπώνονται «επί χάρτου», με περιβαλλοντική ρητορική και σκοπό τη μεταμφιεσμένη αμφισβήτηση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας (UNCLOS, 1982).

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα οφείλει να δράσει με ενότητα, διορατικότητα και αποτελεσματικότητα.

Η προστασία του περιβάλλοντος δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως προπέτασμα για την καταστρατήγηση του διεθνούς δικαίου της θάλασσας.

Οφείλουμε να διεθνοποιήσουμε άμεσα τις τουρκικές αυτές ενέργειες στα αρμόδια όργανα της Ε.Ε., της UNESCO και του ΟΗΕ, τονίζοντας ότι η περιβαλλοντική ευαισθησία δεν συνεπάγεται πολιτική αφέλεια (European Commission, 2021).

Αυτό, ωστόσο, πρέπει να συνοδευτεί και από σωφροσύνη στον τρόπο με τον οποίο εμείς οι ίδιοι δομούμε την εσωτερική μας θαλάσσια πολιτική.

Η πρόοδος στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος δεν μπορεί να νοηθεί αποκομμένη από την προστασία της εθνικής μας ναυτοσύνης, των στρατηγικών μας πόρων και της οικονομικής ζωής των παράκτιων περιοχών.

Η δημόσια συζήτηση γύρω από τη δημιουργία νέων θαλάσσιων πάρκων και την διαφαινόμενη πρόθεση επιβολής οριζόντιας απαγόρευσης αγκυροβολίας στα σκάφη αναψυχής βρίσκεται πλέον σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι:

Θα επιλέξει η Ελλάδα τον εξορκισμό ή την ενσωμάτωση του yachting στο μέλλον της βιώσιμης ναυτικής της ταυτότητας;

Η πραγματικότητα είναι αμείλικτη:

Τα σκάφη αναψυχής δεν αποτελούν τον κυρίαρχο παράγοντα καταστροφής των θαλάσσιων λιβαδιών.

Παγκόσμιες επιστημονικές ανασκοπήσεις, όπως εκείνη στο Frontiers in Marine Science, καταγράφουν ως κυριότερες αιτίες:

◾Μηχανικές ζημιές από αλιευτικά εργαλεία (51%)

◾Υπεραλίευση (28%)

◾Ιχθυοκαλλιέργειες (20%)
(Unsworth, Nordlund, & Cullen-Unsworth, 2019)

Αγκυροβολία Μεγάλων Σκαφών – Μια Ατεκμηρίωτη ή Τεκμηριωμένη Αναγκαιότητα;

Η αγκυροβολία σκαφών αναψυχής αντιστοιχεί σε πολύ μικρό ποσοστό της συνολικής πίεσης και σε κάθε περίπτωση, δεν εξαρτάται από το μήκος του σκάφους, αλλά από την ποιότητα εξοπλισμού, τις καιρικές συνθήκες και την επάρκεια της ναυτοσύνης.

Δεν υπάρχει σαφής επιστημονική ένδειξη ότι ένα σκάφος 24 μέτρων προκαλεί λιγότερη ή περισσότερη μηχανική ζημιά από ένα σκάφος 50 μέτρων μόνο και μόνο λόγω του μήκους του (Unsworth et al., 2019).

Η διεθνής βιβλιογραφία για την αγκύρωση δείχνει ότι το φαινόμενο «ξεσέρνω» (σπάσιμο ή γλίστρημα της άγκυρας) οφείλεται κυρίως σε κακή ναυτική τέχνη, έλλειψη σχεδιασμού και κακή χρήση του εξοπλισμού, καθώς και σε κακοκαιρία που υπερβαίνει τα όρια λειτουργίας του συστήματος αγκυροβολίας (Britannia P&I Club, 2024).

Οι ειδικοί της ασφαλιστικής Britannia P&I εξηγούν ότι οι ρίζες των περιστατικών αγκύρωσης σχετίζονται με «πλημμελή ναυτοσύνη, έλλειψη σχεδιασμού και εσφαλμένο χειρισμό του εξοπλισμού».

Επιπλέον, το «γλύστριμα της άγκυρας» είναι πιο πιθανό να συμβεί όταν ένα yacht είναι ελαφρύ και έχει εκτεθειμένο εμβαδό στον άνεμο, ανεξάρτητα από το μήκος του (Britannia P&I Club, 2024).

Τα Παραδείγματα είναι δεδομένα και τα έχουμε μπροστά μας

Η εμπειρία από τη Γαλλία αποδεικνύει ότι η απαγόρευση αγκυροβολίας σε σκάφη άνω των 24 μέτρων έχει σοβαρές οικονομικές συνέπειες (ας σκεφτούμε το πλήγμα στα Ελληνικά νησιά και τους παράκτιους προορισμούς της χώρας μας) εάν ακολουθήσουμε ένα τέτοιο παράδειγμα.

Οι γαλλικές Αρχές δημιούργησαν ζώνες που επιτρέπουν την αγκυροβολία μόνο σε σκάφη κάτω των 24 μέτρων, ενώ τα μεγαλύτερα σκάφη υποχρεώθηκαν να αγκυροβολούν σε πολύ περιορισμένες περιοχές ή να πληρώνουν ακριβά για θέσεις σε πλωτές σημαδούρες (Yacht Charter Fleet, 2023).

Σε έρευνα του Yacht Club de Monaco, το 86% των καπετάνιων δήλωσε ότι οι νέοι περιορισμοί επηρέασαν τα πλάνα πλεύσης τους, ενώ το 89% πιστεύει ότι οι περιορισμοί μείωσαν τον αριθμό των σκαφών που επισκέπτονται την περιοχή ή τη διάρκεια παραμονής (Yacht Club de Monaco, 2023).

Η διαφοροποίηση σε «μικρές» και «μεγάλες» ζώνες αγκυροβολίας δημιούργησε έναν περίπλοκο χάρτη κανονισμών και λειτούργησε αποτρεπτικά: πολλοί ιδιοκτήτες σκαφών μεγαλύτερων των 24 μέτρων να επιλέγουν εναλλακτικούς προορισμούς όπως η Σαρδηνία, η Ακτή Αμάλφι, η Κροατία και ολοένα και περισσότερο η Ελλάδα (Yacht Charter Fleet, 2023).

Η Ελλάδα, αντί να αντιγράψει περιοριστικές πολιτικές, μπορεί να ενισχύσει την ελκυστικότητά της

Σύμφωνα με τον οδηγό της Boataround για το 2025, οι τιμές ναύλωσης και τα τέλη ελλιμενισμού στην Ελλάδα παραμένουν σταθερά και προσιτά, ενώ σε γειτονικές χώρες όπως η Κροατία έχουν αυξηθεί (Boataround, 2025).

Εάν επιβληθούν καθολικές απαγορεύσεις αγκυροβολίας, η Ελλάδα θα χάσει αυτό το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και ο στόλος θα μεταφερθεί αλλού, στερώντας δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και έσοδα.

Μια επιλογή οριζόντιας απαγόρευσης για τα μεγαλύτερα σκάφη δεν θα λύσει το πρόβλημα. Θα το μεταθέσει, προκαλώντας τεκτονικές επιπτώσεις σε τουρισμό, απασχόληση, διεθνή ανταγωνιστικότητα και με βεβαιότητα τεράστιο οικονομικό πλήγμα στα Ελληνικά νησιά.

Το yachting δεν είναι εχθρός — είναι κεφάλαιο

Η βιομηχανία του yachting αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους πυλώνες της τουριστικής μας οικονομίας, συνεισφέροντας άνω του 1,5% του ΑΕΠ και υποστηρίζοντας περισσότερες από 40.000 θέσεις εργασίας (ΙΟΒΕ, 2023).

Τα σκάφη αναψυχής και κυρίως τα Mega και Super Yachts ανήκουν στο ανώτερο εισοδηματικό κλιμάκιο: κάθε ένα εξ αυτών ενισχύει τις τοπικές οικονομίες 5 έως 10 φορές περισσότερο από έναν μέσο τουρίστα.

Η απώλειά τους δεν θα είναι συγκυριακή. Θα είναι μη αναστρέψιμη.

◾Αν απαγορεύσεις το yachting, κλείνεις το λιμάνι. Αν το εκπαιδεύσεις, ανοίγεις τον ορίζοντα.

◾Πλοήγηση στη νέα εποχή σημαίνει: τεκμηρίωση, τεχνολογία, συνείδηση και συνεργασία.

Η υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων περνάει και μέσα από την ικανότητα μας να μη στρεφόμαστε ενάντια στα ίδια μας τα πλεονεκτήματα.

Ο υγιής θαλάσσιος τουρισμός, βασισμένος στην τεκμηρίωση, τη συνείδηση και τον σεβασμό, δεν αποτελεί κίνδυνο για το περιβάλλον ( αποτελεί σύμμαχο της εθνικής στρατηγικής).

Πνευματική Σημείωση

Όλες οι έννοιες, οι διατυπώσεις, τα παραδείγματα, η εννοιολογική δομή και η φιλοσοφία που εκφράζονται στο παρόν άρθρο αποτελούν πνευματική δημιουργία του κ. Γιώργου Παρίση. Το περιεχόμενο προστατεύεται από την ισχύουσα νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων.

Βιβλιογραφία:

Boataround. (2025). Greece sailing guide 2025: Best anchorages, weather, and charter prices.

Britannia P&I Club. (2024, January). Dragging anchor – Prevention and risk awareness.

European Commission. (2021). EU strategy on offshore renewable energy and marine protected areas.

IOBE – Foundation for Economic & Industrial Research. (2023). The contribution of yachting to the Greek economy [In Greek]. Athens, Greece.

United Nations. (1982). United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS).

Unsworth, R. K. F., Nordlund, L. M., & Cullen-Unsworth, L. C. (2019). Global challenges for seagrass conservation. Frontiers in Marine Science, 6, Article 153.

Parisis, G. (2023–2025). Mental Models and Human-Centered Nautical Intelligence in Yachting. Proprietary publications, speeches & articles on UpdateTimes.gr.

Yacht Charter Fleet. (2023, June). Eco-anchorage regulations update for Mediterranean yacht charters in 2023.

Yacht Club de Monaco. (2023). Survey: The impact of anchorage restrictions on captain decisions. Presented at Monaco Sustainable Yachting Forum.